ကမ္ဘာ့ဖလားလက်မှတ်ဝယ်ထားသူများ ဗီဇာကိစ္စမြန်မည်--ထရမ့်ပ်

၂၀၂၆ ကမ္ဘာဖလားလက်မှတ်ရှိသူများအတွက် အထူးအမြန်ဗီဇာများပေးမည့်အစီအစဉ်ကို အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ်က ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့သော်ငြားလည်း သူ့အစိုးရအဖွဲ့ကမူ ထိုသို့ဗီဇာလုပ်ငန်းစဉ်ကို အမြန်လုပ်ပေးခြင်းသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ရမည်ဟူ‌သော အာမခံချက်မဟုတ်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
ထရမ့်ပ်၏ နယ်စပ်တင်းကြပ်မှု အစီအမံများကြောင့် ဘောလုံးပရိသတ်များကိုပါ ထိခိုက်လာနိုင်သည့် စိုးရိမ်မှုများရှိနေသော်လည်း လာမည့်နှစ်ကမ္ဘာ့ဖလားပွဲအတွက် အဆင်မြေချောမွေ့စေရမည်ဟု အမေရိက က ကတိပြုထားသည်။
“ကမ္ဘာ့ဖလားမှာ ငါတို့နဲ့ အတူဆင်နွှဲကြဖို့ ရည်ရွယ်ထားသူတွေအနေနဲ့ ချက်ချင်းပဲ လျှောက်ထားကြဖို့ အထူးတလည်တိုက်တွန်းပါတယ်” ဟု ကမ္ဘာ့ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် (ဖီဖာ) ဥက္ကဌ ဂီယန်နီ အင်ဖန်တီနိုနှင့်အတူ အိမ်ဖြူတော်တွင် အစီအစဉ်ကို ကြေညာစဉ် ထရမ့်ပ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
ဇန်နဝါရီလတွင် ရီပတ်ဘလီကန်သမ္မတ အိမ်ဖြူတော်သို့ တကျော့ပြန်လာပြီးနောက်ပိုင်း ထရမ့်ပ်၏ဘေးတွင် အကြိမ်ကြိမ်မြင်တွေ့လာရသော အင်ဖန်တီနိုက “Fifa Pass” ဟုခေါ်သော အစီအစဉ်သည် “အလွန်အရေးကြီးသော ကြေညာချက်” ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကမ္ဘာ့ဖလားလက်မှတ်ရှိထားရင် ဗီဇာရဖို့ ဦးစားပေးချိန်းဆိုမှု ရရှိနိုင်ပါတယ်” ဟု အင်ဖန်တီနိုက ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကမ္ဘာ့ဖလားကို ခံစားဆင်နွှဲဖို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက လူငါးသန်းကနေ ၁၀ သန်းအထိ အမေရိကကို လာရောက်ကြမှာဖြစ်ပြီး ဒီ Fifa Pass နဲ့ လက်မှတ်ဝယ်သူတွေ၊ တရားဝင်ဘောလုံးပရိသတ်တွေ ဒါမှမဟုတ် ဘောလုံးဝါသနာရှင်တွေ ကမ္ဘာ့ဖလားကို အကောင်းဆုံးအခြေအနေနဲ့ လာရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ ဆောင်ရွက်သွားမှာပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုခဲ့သည်။
သို့သော် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယိုကမူ ပြိုင်ပွဲကို လာရောက်ရန် မျှော်လင့်ထားသူများကို သတိပေးခဲ့သည်။
“ခင်ဗျားရဲ့ လက်မှတ်က ဗီဇာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါက အမေရိကကို ဝင်ရောက်ခွင့်အတွက် အာမ မခံပါဘူး။ ချိန်းဆိုမှု မြန်ဆန်စွာရရှိဖို့တော့ အာမခံပါတယ်။ ခင်ဗျားတို့လည်းပဲ ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုကို ဖြတ်သန်းရဦးမှာပါ” ဟု ရူဘီယိုက ဆိုခဲ့သည်။
ထရမ့်ပ်သည် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို ၎င်း၏ ဒုတိယ သမ္မတသက်တမ်းနှင့် လာမည့်နှစ်တွင် ကျရောက်မည့် နှစ်ပေါင်း ၂၅၀ ပြည့် အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေး နှစ်ပတ်လည် အထိမ်းအမှတ်နှစ်ခုစလုံးအတွက် အဓိကပွဲတော်တစ်ခုအဖြစ် ရည်မှန်းပြုလုပ်ထားသည်။

image

၂၀၂၅ ခုနှစ် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်နှင့် တုံ့ပြန်ရေးအစီအစဉ်အတွက် ရန်ပုံငွေ(၁၅)ရာခိုင်နှုန်းသာ ရရှိထား

၂၀၂၅ ခုနှစ်ကုန်ဆုံးရန် နှစ်လခန့်ပင် မကျန်တော့သည့်အချိန်အထိ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များနှင့် တုံ့ပြန်ရေးအစီအစဉ် (HNRP) အတွက် ရန်ပုံငွေ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမျှသာ ရရှိထားကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညိနှိုင်းရေးရုံး ( UNOCHA Myanmar) မှ သိရသည်။
အဆိုပါရန်ပုံငွေ ဆိုးရွာစွာ မလုံလောက်မှုသည် လိုအပ်နေသူ လူဦးရေသန်းပေါင်းများစွာ၏ လူမှုဘဝ ရှင်သန်ရေးအကူညီများ ပေးအပ်နိုင်ရေးအတွက် အလွန်ခက်ခဲစေကြောင်းလည်း UNOCHA Myanmar က နိုဝင်ဘာ(၁၇)ရက်က ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ၌ လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်အပါအဝင် အခက်အခဲများစွာ၏ အကျိုးဆက်များကို မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ ပြည်သူများသည် ဆင့်ကဲရင်ဆိုင်နေရဆဲဖြစ်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ချက်အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
ပဋိပက္ခများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသဖြင့် အရပ်သားများသည် နေရပ်စွန့်ခွာတိမ်းရှောင်နေမှုများလည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး နိုဝင်ဘာလထိ နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာသူဦးရေ ၃ ဒဿမ ၆ သန်း အထိ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ မိသားစုများအတွက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များ ပိုမိုများပြာလာကြောင်းလည်း UNOCHA Myanmar က အသိပေးထားသည်။
ကမ္ဘာစားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ်(WFP)၏ နောက်ဆုံးထုတ် အစီရင်ခံစာအရလည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်မှုအတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်အမြင့်မားဆုံး နေရာတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရဆဲဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

image

ပြည်ပသို့ လက်ဝတ်ရတနာများ ပြန်လည်တင်ပို့မည်

နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ ရွှေဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော အဆောင်ရုပ်၊ လက်ဝတ်ရတနာများ ပြန်လည်တင်ပို့ရန် ပြင်ဆင်နေကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ အဖိုးတန်သတ္တု(ရွှေ) ရောင်းဝယ်သူများအသင်းမှ သိရသည်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတိုင်ခင်ကာလက ဂျပန်နှင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ လက်ဝတ်ရတနာများ တင်ပို့ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် တင်ပို့မှု မရှိသလောက် နည်းပါးသွားကြောင်း သိရသည်။
ထို့ကြောင့် ရန်ကုန်တွင်ရှိသည့် ပန်းထိမ်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူ တစ်သောင်းကျော် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်နေပြီး ပန်းထိမ်လုပ်ငန်းများ အလုပ်ပြန်ပေးနိုင်ရန် လက်ဝတ်ရတနာ ရွှေထည်များ ပြန်လည်တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်နေကြောင်း သိရသည်။
နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင်လည်း ရွှေထည်နှင့် ပြုလုပ်ထားသည့်အဆောင် လက်ဝတ်ရတနာကို ကြိုက်နှစ်သက်သောကြောင့် ယင်းဈေးကွက်သည် ပြန်လည်တိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ပြည်ပကို ရွှေတင်ပို့ရာတွင် ၁၂ ပဲရည် ရွှေထည်နှင့်ပြုလုပ်ထားသည့် ရွှေထည်များကို အများဆုံးတင်ပို့ရောင်းချမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

image

မြန်မာနိုင်ငံမှ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ပဲတင်ပို့မှုအနေဖြင့် နှစ်စဉ်သတ်မှတ်ပမာဏထက် ပိုမိုတင်ပို့ထား

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသည့် မတ်ပဲနှင့် ပဲစဉ်းငုံကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ နှစ်စဉ်သတ်မှတ်ပမာဏထက် ပိုမိုတင်ပို့ထားကြောင်း နယူးဒေလီအခြေစိုက် သတင်းဖော်ပြချက်များအရ သိရသည်။
နှစ်နိုင်ငံ ငါးနှစ်သဘောတူစာချုပ်အရ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၂၀၂၁-၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်မှ ၂၀၂၅-၂၆ ဘဏ္ဍာနှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံမှ မတ်ပဲတန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅ သိန်းနှင့် ပဲစဉ်းငုံတန်ချိန် ၁ သိန်း အထူးသွင်းခွင့်ပြုထားခြင်းဖြစ်သည်။
သို့ရာတွင် အစိုးရဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်များအရ မြန်မာနိုင်ငံမှ တင်သွင်းသည့် မတ်ပဲနှင့် ပဲစဉ်းငုံပမာဏများသည် နှစ်စဉ်သဘောတူချက်ထားရှိသည့် ပမာဏထက် နှစ်စဉ်ပိုမိုနေကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလမှစတင်၍ မတ်ပဲနှင့် ပဲစဉ်းငုံများကို ကန့်သတ်ချက်မရှိ တင်သွင်းခွင့်ပြုခဲ့ပြီး ယခုအခါ ဤမူဝါဒကို ၂၀၂၆ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ တိုးမြှင့်ထားကြောင်း သိရသည်။
၂၀၂၄-၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း အိန္ဒိယ-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်မှုသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၁ ဘီလျံ ရှိခဲ့ပြီး အိန္ဒိယမှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှုသည် ဒေါ်လာ ၆၁၄ သန်းကျော်သာရှိသော်လည်း မြန်မာမှ တင်သွင်းမှုသည် ဒေါ်လာ ၁၅၃၃ သန်းခန့်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ အိန္ဒိယသို့ တင်ပို့မှုသည် အိန္ဒိယမှ မြန်မာသို့ တင်ပို့မှုထက် ပိုမိုမြင့်တက်လာခြင်းမှာ အိန္ဒိယအစိုးက မတ်ပဲနှင့်ပဲစဉ်းငုံတို့ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်အထိ ကန့်သတ်ချက်မရှိ တင်သွင်းခွင့် ကြေညာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်အထိ ထပ်မံတိုးချဲ့ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုသည် ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၁ဒသမ ၂၉ ဘီလျံမှ ၂၀၂၁-၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၁ ဒသမ ၈၉ ဘီလျံ၊ ၂၀၂၂-၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၁ ဒသမ ၇၆ ဘီလျံနှင့် ၂၀၂၃-၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၁ ဒသမ ၇၄ ဘီလျံအထိ တိုးတက်လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စတုတ္ထမြောက်အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဆေးဝါးများ၊ တိရစ္ဆာန်မှထွက်ကုန်များ၊ကောက်ပဲသီးနှံများ၊ အစားအသောက်ပစ္စည်းများ၊ တိရစ္ဆာန်အစာများ၊ ဝါဂွမ်း၊ စက်ပစ္စည်းများ၊ မော်တော်ယာဉ်များနှင့် လျှပ်စစ်စက်ကိရိယာများ အဓိကတင်ပို့လျက်ရှိပြီး တစ်ဖက်တွင်မူ မြန်မာနိုင်ငံမှ အိန္ဒိယသို့ ပဲမျိုးစုံ၊ သစ်ထွက်ပစ္စည်းများနှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များတင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

image

မြန်မာနိုင်ငံအထူးသံတမန်အဖြစ် ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးကိုခန့်

ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန် ရိုမြူရယ်ဒေ မာကိုစ်သည် လာမည့်နှစ် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ယူမည်ဖြစ်သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအကျပ်အတည်းကို ငြိမ်းချမ်းစွာဖြေရှင်းရန် အထူးသံတမန်အဖြစ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ထေရေဆာ လာဇာရိုကို သောကြာနေ့တွင် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။
၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို စတင်ထမ်းဆောင်မည့် ဖိလစ်ပိုင်သည် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများမှတစ်ဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးရရှိရေးကို ဆက်လက်ရပ်တည်ကာ တောင်းဆိုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာဥပဒေများကို လိုက်နာကာ သမားရိုးကျနှင့် သမာရိုးကျမဟုတ်သော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မားကို့စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ နားလည်မှုကနေတဆင့် အာဆီယံဟာ ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တိုးတက်မှုအတွက် တွန်းအားတစ်ခုအနေနဲ့ သူ့ရဲ့အခန်းကဏ္ဍကို ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းစေနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်” ဟု မားကို့စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
လာဇာရိုသည် သူ့ကိုပေးအပ်ထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်က လမ်းညွှန်ထားသည့် “အပြုသဘောဆောင်သော၊ စည်းမျဥ်းညီညွှတ်၍ အားလုံးပါဝင်သော ချဉ်းကပ်မှုနည်းလမ်း” ကို ဆောင်ကြဉ်းပေးမည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း မားကို့စ်က ဖော်ပြခဲ့သည်။

image

အရှေ့တောင်အာရှ၏ ဆိုက်ဘာရာဇ၀တ်မှု တို-က်ဖျ-က်ရေးအတွက် အမေရိကန်၏ အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုတို-က်ဖျ-က်ရေး ‘တို-က်ခို-က်ရေးတပ်ဖွဲ့’ ၏ ပစ်မှတ်

အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုများအပေါ် အမေရိကန်ဦးဆောင်သော ဖြိုခွဲမှုသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ ရင်ဆိုင်နေရသော အန္တရာယ်များကို ကူညီတို-က်ဖျက်ပေးမည့် အခွင့်အရေးဖြစ်ကြောင်း၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝါရှင်တန်နှင့် ပေကျင်းတို့သည် သက်ဆိုင်ရာဒေသများ၏ အုပ်ချုပ်မှု ပေါ့လျော့ခြင်းနှင့် ယင်းကို အခွင့်ကောင်းယူသည့် ရာဇ၀တ်ကွန်ရက်များကို ဖျ-က်သိမ်းရာတွင် တူညီသော ရည်ရွယ်ချက်ကို အတူတကွ ကိုင်စွဲထားကြခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာ လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောကြားသည်။
အမေရိကန်သည် အဓိကအားဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ဆက်စပ်နေသော ခရစ်ပ်တိုငွေကြေး(cryptocurrency) လိမ်လည်မှုများကို တန်ပြန်ရန်အတွက် ၎င်း၏ “လိမ်လည်မှုစင်တာ တို-က်ခို-က်ရေးတပ်ဖွဲ့”(Scam Centre Strike Force) ကို လွန်ခဲ့သည့်အပတ်က စတင်ခဲ့ပြီး ထိုသို့သော ရာဇ၀တ်မှုများကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများသည်လည်း တစ်နှစ်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံနီးပါး ဆုံးရှုံးနေရသည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။
ဤလိမ်လည်မှု အစီအစဉ်များစွာကို "ဝက်မွေးသ-တ် လိမ်လည်မှု"(pig butchering) ဟုခေါ်ပြီး၊ လူကုန်ကူးခံရသူများသည် ၎င်းတို့၏ဆန္ဒမပါဘဲ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရခြင်းဖြစ်ကာ သူတို့ကိုလည်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက စောင့်ကြပ်လျှက်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသားများကို ပစ်မှတ်ထားလိမ်လည်ရန် ညွှန်ကြားခံရပြီး၊ သက်ဆိုင်ရာဒေသတွင်းရှိ အဆောက်အအုံဝင်းများမှ လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်တရားရေးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
ရရှိသည့်ငွေများကို ပုံမှန်အားဖြင့် ခရစ်ပ်တို‌ငွေကြေးအပါအဝင်၊ အမေရိကန်အခြေစိုက် ငွေကြေး ပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့် ငွေကြေးခဝါချပြီး အခြားနိုင်ငံအသီးသီးရှိ စာရင်းများသို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖြည့်စွက်ထားသည်။
ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာရုံး(UNODC) ၏ အဆိုအရ အရှေ့တောင်အာရှအခြေစိုက် နယ်မြေဖြတ်ကျော် ရာဇ၀တ်အဖွဲ့များသည် တရားမဝင်လုပ်ဆောင်မှုများ၏ ကျယ်ပြန့်သော လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပံ့ပိုးပေးသည့် "ရာဇ၀တ်မှု ဝန်ဆောင်မှုပေးသူများ" အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

image

ကရင်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နှင့် UNICEF မှ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာဌာနေကိုယ်စားလှယ်တို့တွေ့ဆုံ

နေရပ်စွန့်ခွာသူများ၏အရေးဆိုင်ရာများနှင့် အကူအညီပေးနိုင်ရေးတို့ကို ဆွေးနွေး
ကရင်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဦးစောမြင့်ဦးနှင့် United Nation Children’s Fund-UNICEF မှ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာဌာနေကိုယ်စားလှယ် Mr.Yasumasa Kimura တို့ ယနေ့ နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နံနက်ပိုင်းကတွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။
တွေ့ဆုံစဥ် ဒေသတွင်းကလေးသူငယ်များနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုဝင်များအပေါ် ကူညီစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ပေးနေမှု၊ နေရပ်စွန့်ခွာသူများ၏အရေးဆိုင်ရာများနှင့်အကူအညီပေးနိုင်ရေး၊ သဘာဝဘေးကြုံတွေ့ချိန် အရေးပေါ်တုန့်ပြန်ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရေးတို့ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။
ထို့ပြင် သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေရရှိနိုင်ရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာများကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး တက်ရောက်လာသည့် ပြည်နယ်အဆင့်ဌာနဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူများက သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍများအလိုက် ဆွေးနွေးတင်ပြခဲ့ကြသည်။

image

နည်းပညာပူဖောင်း စိုးရိမ်မှုများကြောင့် ခရစ်ပ်တိုဈေးကွက်တွင် ခြောက်ပတ်အတွင်း ဒေါ်လာ ၁ ထရီလီယံကျော် ဆုံးရှုံး၊ လိမ်လည်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာ

စတော့ဈေးကွက်တွင် ဉာဏ်ရည်တု(AI) နည်းပညာပူဖောင်း ပေါ်ပေါက်လာမည်ကို စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လာသဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများသည် စိုးရိမ်ပူပန်နေကြပြီး Google ၏ အကြီးအကဲကပင် ယင်းပူဖောင်းပေါက်ပါက "မည်သည့်ကုမ္ပဏီမျှ ကင်းလွတ်မည်မဟုတ်" ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
အဆိုပါ နည်းပညာပူဖောင်းနှင့် လာမည့်လတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အတိုးနှုန်းဖြတ်တောက်မှု မျှော်လင့်ချက်များ မှေးမှိန်လာမှုတို့ကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တခြောက်ပတ်အတွင်း ခရစ်ပ်တိုငွေကြေးဈေးကွက်တန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁ ထရီလီယံ (ပေါင် ၇၆၀ ဘီလီယံ) ကျော် ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ ထို့အတူပင် ခရစ်ပ်တို လိမ်လည်မှုများလည်း များစွာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။
CoinGecko ဒေတာကုမ္ပဏီ၏ အဆိုအရ ခရစ်ပ်တိုငွေကြေး အမျိုးအစားပေါင်း ၁၈,၅၀၀ ကျော်ကို ခြေရာခံရာ ခရစ်ပ်တိုဈေးကွက်၏ တန်ဖိုးသည် အောက်တိုဘာလအစောပိုင်းတွင် အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီးနောက် ယခုအခါ လေးပုံတစ်ပုံမျှ ထပ်မံကျဆင်းသွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ထို့ကြောင့် ခရစ်ပ်တိုငွေကြေး‌
ကြော်ငြာများကို ချင့်ယုံကြရန် သတိပေးထားသည်။
ဘစ်ကွိုင်၏ တန်ဖိုးသည် ထိုကာလအတွင်း ၂၇% ကျဆင်းခဲ့ပြီး ၎င်း၏တန်ဖိုးမှာ ဒေါ်လာ ၉၁,၂၁၂ ဖြင့် ဧပြီလနောက်ပိုင်း အနိမ့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။
ဗြိတိန်၏ ထိပ်တန်း FTSE 100 အညွှန်းကိန်း သည် အင်္ဂါနေ့တွင် ၁.၂% ကျဆင်းခဲ့ပြီး လေးရက်ဆက်တိုက် ကျဆင်းခြင်းဖြစ်သည်။ အကြီးဆုံးကုမ္ပဏီများကို ခြေရာခံသည့် Stoxx Europe 600 သည် ၁.၂% ကျဆင်းခဲ့သည်။
ယင်းသည် အာရှတွင် သိသိသာသာ ကျဆင်းမှုများနောက်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံ၏ Nikkei 225 အညွှန်းကိန်း သည် ၃.၂% ကျဆင်းခဲ့သည်။
ဟောင်ကောင်၏ ဟန်းဆန်း(Hang Seng) အညွှန်းကိန်း သည် ၁.၇% ကျဆင်းခဲ့သည်။
Google ၏ မိခင်ကုမ္ပဏီဖြစ်သော Alphabet ၏ အကြီးအကဲ Sundar Pichai က ဘီဘီစီနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် လက်ရှိ AI ခေတ်စားမှုတွင် "မဆင်မခြင် ဖြစ်နေခြင်း" များရှိနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ AI ပူဖောင်းပေါက်ပါက "ကျွန်ုပ်တို့အပါအဝင် မည်သည့်ကုမ္ပဏီမျှ ကင်းလွတ်မည်မဟုတ်" ဟု သူက သတိပေးခဲ့သည်။
Klarna ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Sebastian Siemiatkowski ကလည်း ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ကွန်ပျူတာ အခြေခံအဆောက်အအုံများတွင် ငွေကြေးအမြောက်အမြား သုံးစွဲနေခြင်းက သူ့ကို "စိုးရိမ်ပူပန်စေသည်" ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
သူက Financial Times ကို ပြောကြားရာတွင် “သူတို့ [OpenAI] ဟာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုအနေနဲ့ အရမ်းအောင်မြင်နိုင်တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဒီဒေတာစင်တာတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပမာဏကြီးမားတဲ့အတွက် ကျွန်တော် အရမ်းစိုးရိမ်မိတယ်။ ဒါက ကျွန်တော် စိုးရိမ်မိတဲ့ အထူးအရာပဲ” ဟု ဆိုသည်။
Klarna ပူးတွဲတည်ထောင်သူက ချစ်ပ်ထုတ်လုပ်သည့် Nvidia အပါအဝင် AI ကုမ္ပဏီများတန်ဖိုးတက်လာခြင်းသည်လည်း စိုးရိမ်စရာရင်းမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ Nvidia သည် ယခုနှစ်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် စျေးကွက်တန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၄ ထရီလီယံသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Apple နှင့် Microsoft တို့ကလည်း လိုက်ပါခဲ့သည်။
လက်ရှိတွင် AI ပူဖောင်းသည် စတော့ဈေးကွက်တွင် အလွန်အန္တရာယ်ရှိသည့် အန္တရာယ်များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခံနေရပြီး Bank of America ၏ စစ်တမ်းတစ်ခုအရ ၎င်းတို့ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့သည့် ငွေကြေးမန်နေဂျာများအနက် ၄၅% က AI ပူဖောင်းသည် အကြီးဆုံး အန္တရာယ်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။
ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ ဘေးကင်းလုံခြုံသည့် ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော ရွှေစျေး သည်လည်း ကျဆင်းနေသည်။ အင်္ဂါနေ့နံနက်ပိုင်းတွင် ရွှေ၏ လက်ငင်းဈေးနှုန်းသည် ၀.၃% ကျဆင်းပြီး တစ်အောင်စလျှင် $4,033.29 သို့ ရောက်ရှိခဲ့ရာ တစ်ပတ်အတွင်း အနိမ့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။
ဤကျဆင်းမှုသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဗဟိုဘဏ် (US Federal Reserve) မှ လာမည့်လတွင် အတိုးနှုန်းများကို ဖြတ်တောက်မည့် မျှော်လင့်ချက်များ မှေးမှိန်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ အတိုးနှုန်း မြင့်မားခြင်းအရ ရွှေသည် အကျိုးအမြတ် မပေးသော သတ္တုဖြစ်သည့်အတွက် ဆွဲဆောင်မှု နည်းပါးစေသည်။
သို့သော်လည်း ဆွစ်ဇာလန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဘဏ် UBS မှ လေ့လာသုံးသပ်သူ Giovanni Staunovo က ရွှေစျေးသည် ပိုမိုကျဆင်းနိုင်သော်လည်း မကြာမီ ပြန်လည်နာလန်ထူလာမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဗဟိုဘဏ်တွေရဲ့ ရွှေကို ကိုင်တွယ်မယ့်အစီအစဉ်တွေက ဆက်လက်အားကောင်းနေပြီး လာမယ့် သုံးလပတ် တစ်လျှောက်မှာ ပြည်ထောင်စုဘဏ်က အတိုးနှုန်းအကြိမ်များစွာ ဖြတ်တောက်တာကို ကျွန်တော် တွေ့နေရဆဲဖြစ်လို့ ရွှေစျေးနှုန်းတွေ မကြာခင်မှာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။

image

ရေဦးမြို့တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ (၁၆)ဦး ယနေ့တွင် ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေး

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ရေဦးမြို့မှ တက္ကသိုလ်တက်ရောက်မည့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ(၁၆)ဦးသည် ယ နေ့ နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်က ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာ မဲစာ ရင်းပါရှိသော ရပ်ကွက်/ကျေးရွာအုပ်စုကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးတို့တွင် ကြိုတင်ဆန္ဒမဲများပေးခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။
ရေဦးမြို့၊ အောင်ဆန်းရပ်ကွက်မှ(၅)ဦး၊ ဗိုလ်အောင်ဇေ ယျရပ်ကွက်မှ(၄)ဦး၊ ရွှေပြည်သာရပ်ကွက်မှ(၃)ဦး၊ အောင်ချမ်းသာရပ်ကွက်မှ(၂)ဦး၊ အောင်မင်္ဂလာရပ် ကွက်မှ(၂)ဦးတို့ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲများပေးခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။
ထို့ပြင် ရေဦးမြို့နယ်သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်တွင် အပိုင်း(၂)အဖြစ် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့်မြို့နယ်ဖြစ်၍ တက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ်များသို့သွား ရောက်ကျောင်းတက်မည့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူမဲဆန္ဒရှင်များ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးနိုင်‌ရေး၊ ကျန်ရှိမှုမရှိစေရေးတို့အတွက် တာဝန်ရှိသူများမှ ယမန် နေ့ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်မွန်းလွဲပိုင်းကကွင်းဆင်း၍စာရင်းကောက်ယူခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။
ရေဦးမြို့နယ်၌ ရွေးကောက်ပွဲအား မြို့ပေါ်(၅)ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာအုပ်စု(၂)အုပ်စုတို့တွင်ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

image

တရုတ်၏ဉာဏ်ရည်တုမိုဒယ်က စားသုံးသူ chatbot ကို တီထွင်

တရုတ်နိုင်ငံ၏ နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီး အလီဘာဘာ ၏ ဉာဏ်ရည်တု ဌာနခွဲက သုံးစွဲသူများက ၎င်းတို့ကိုအမြန်လက်ခံရေးကို အရှိန်မြှင့်ရန် ရည်ရွယ်သည့် အဆင့်မြှင့်ထားသော ဂျန်နရေးတစ် ချက်ဘော့တ် Qwen ကို ထုတ်ဖော်ပြသလိုက်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အကြိမ်ပေါင်း သန်း ၆၀၀ ကျော် ဒေါင်းလုဒ်လုပ်ထားသည့် ကုမ္ပဏီ၏ လူကြိုက်များလှသော open-source မိုဒယ်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသည့် ချက်ဘော့တ် အသစ်ကို စကားပြောဆိုရန်၊ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ဦးတည်သော ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဉာဏ်ရည်တု အကူ အဖြစ် နေရာချထားကြောင်း ကုမ္ပဏီက တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
လာမည့်သုံးနှစ်အတွင်း ကလောက်ဒ် နှင့် ဉာဏ်ရည်တု ဟာ့ဒ်ဝဲအခြေခံအဆောက်အဦ တည်ဆောက်ရေးတွင် ယွမ်ငွေ ၃၈၀ ဘီလျံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၃ ဘီလျံခန့်) ကို အလီဘာဘာ က ဖေဖော်ဝါရီလ၌ ကတိပြုပြီး ဉာဏ်ရည်တု လုပ်ငန်း၏ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်မှုကို အကြောင်းပြုကာ ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
တရုတ်၏ ဒိ(ပ်) ဆိ(က်) နှင့်အတူ အလီဘာဘာ ၏ မကြာသေးမီက ထွက်ရှိခဲ့သော အထင်ကရ နာမည်ကြီး Qwen3-Max သည် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများအရ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ထိပ်တန်းအဆင့်၌ ပါဝင်ခဲ့သည်။ မကြာသေးမီက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မော်ဒယ်ခြောက်ခုတွင် Qwen က ပထမနေရာကို ရယူခဲ့ပြီး DeepSeek က ဒုတိယနေရာကို ရယူခဲ့သည်။
DeepSeek သည် ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ခမ်းနားလှပစွာ ပွဲဦးထွက်ပြီးနောက် တစ်နှစ်နီးပါးအကြာတွင်၊ Kimi, Zhipu.AI နှင့် MiniMax ကဲ့သို့သော တရုတ်၏ မျိုးဆက်သစ် ဉာဏ်ရည်တု ကုမ္ပဏီများသည် ၎င်းတို့၏ open-source မိုဒယ်များနှင့်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဂေဟစနစ်ကို ဖန်တီးကာ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ပြိုင်ဆိုင်နေကြသည်။
အလီဘာဘာ က ဉာဏ်ရည်တု သည် "လူသားများထံမှ သင်ယူခြင်း" အဆင့်ကို ကျော်လွန်၍ "လူသားများကို အထောက်အကူပြုသော" ခေတ်သို့ ရွေ့လျားနေသောကြောင့် စားသုံးသူများရင်ဆိုင်ရသည့် ထုတ်ကုန်တစ်ခုကို ဖြန့်ချိလိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အလီဘာဘာ က ပြောကြားခဲ့သည်။

image