မလေးရှား၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့အား သွင်းကုန်ခွန် 0% သတ်မှတ်ရန် ထရမ့် အတည်ပြု

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် မလေးရှား၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ ရွေးချယ်ထားသော ကုန်စည်များအတွက် သွင်းကုန်ခွန် 0% သတ်မှတ်ခြင်း စီမံချက်ကို ကွာလာလမ်ပူတွင် ကျင်းပသည့် အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ တရားဝင် အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အရှေ့တောင်အာရှ သုံးနိုင်ငံသည် ယခင်က သွင်းကုန်ခွန်များကို 19% မှစ၍ ပေးဆောင်ခဲ့ကြရသော်လည်း ယခု အစီအစဉ်အသစ်အရဆိုလျှင်မူ ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအစားများစွာသည် အမေရိကန်ဈေးကွက်သို့ အခွန်လွတ် ဝင်ရောက်ခွင့် ရရှိတော့မည်ဖြစ်သည်။

ယင်း သွင်းကုန်ခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်သည် လေကြောင်းနှင့် လေကြောင်းဆိုင်ရာ စက်ပစ္စည်းများ၊ ဆေးဝါးများနှင့် စားအုန်းဆီ၊ ကိုကိုးနှင့် ရာဘာ ကဲ့သို့သော အဓိက ကုန်ပစ္စည်းများအကျုံးဝင်သည်ဟု မလေးရှား ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး Tengku Zafrul Aziz ကဆိုသည်။ ယခုသဘောတူညီချက်သည် မလေးရှား၏ ပို့ကုန်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး ဝါရှင်တန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေမည်ဟု သူက မျှော်လင့်ထားသည်။

အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ရေး လိုက်လျောမှုများသည် အရှေ့တောင်အာရှနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းစေမည့် အဓိက ခြေလှမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဒေသတစ်ဝှမ်းတွင် ကုန်သွယ်ရေး ကွဲပြားမှုကို ပိုမို အားပေးလိမ့်မည်ဟု အားလုံးက မျှော်လင့်ထားသည်။

တောင်ကိုရီးယားက ထရမ့်ပ်ကို ရွှေသရဖူ ပုံတူပွါးချီးမြှင့်

တောင်ကိုရီးယားအစိုးရသည် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ်ကို ရွှေသရဖူ ပုံတူပွါးဖြင့် ကြိုဆိုခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏အဆင့် အမြင့်ဆုံး မွန်ဂွန်းဟွာဆုတံဆိပ်ကို ချီးမြှင့်ခဲ့ကြောင်း သမ္မတရုံးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်ပ်သည် မလေးရှားနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံများကိုလည်း သွားရောက်ခဲ့သော အာရှခရီးစဉ်၏ နောက်ဆုံးခရီးအဖြစ် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ လီဂျေးမြောင်၊ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့နှင့် အရေးပါသော ကုန်သွယ်ရေးဆွေးနွေးမှုများလုပ်သွားရန် မျှော်လင့်ထားသည်။

အမေရိကနှင့် တောင်ကိုရီးယားစစ်လေယာဉ်များက အဲရ်ဖို့ဝမ်းကို လေဆိပ်အဝင်တွင်လိုက်ပါခြံရံပေးခဲ့ပြီး လေဆိပ်တွင် တောင်ကိုရီးယားစစ်တီးဝိုင်းက ထရမ့်ပ်ကို YMCA တီးလုံးဖြင့် တီးခတ်ကြိုဆိုကာ သေနတ်ပ-စ်ဖောက်ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားအပေါ် အမေရိက၏ အခွန်သတ်မှတ်ချက် လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်သော ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများတွင် ထရမ့်ပ်ထံမှ လိုက်လျောမှုများရရှိရန် လီက မျှော်လင့်ထားပြီး မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ၎င်း၏ ချဉ်းကပ်ပုံကို ချီးကျူးခြင်းဖြင့် အမေရိကန်သမ္မတကို ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။

ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်အရေးတွင် ထရမ့်ပ်၏ အခန်းကဏ္ဍကို ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်သူအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုသောအားဖြင့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ရှရွန်၏နှင်းဆီဟုသိကြသော တောင်ကိုရီးယား၏ အမျိုးသားအမှတ်တံဆိပ်ပန်းအမည်ကို အစွဲပြုထားသည့် မွန်ဂွန်းဟွာ ဆုတံဆိပ်ကို ချီးမြှင့်ခဲ့ကြောင်း လီ၏ရုံးက ပြောကြားခဲ့သည်။

"ငါအခုပဲ ဆောင်းကြည့်ချင်ပါတယ်" ဟု သရဖူ ချီးမြှင့်ခံရချိန်တွင် ထရမ့်ပ်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ထရမ့်ပ်သည် အဆိုပါ ဂုဏ်ပြုဆုတံဆိပ်ချီးမြှင့်ခံရသော ပထမဆုံး အမေရိကန်သမ္မတဖြစ်ကြောင်း တောင်ကိုရီးယားအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဗီယက်နမ်အလယ်ပိုင်းမှာမိုးကြီးလို့ လူ ကိုးဦး‌ေ-သ၊ ငါးဦးပျေ-ာက်ဆုံး

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းတွင် စံချိန်တင်မိုးရွာသွန်းမှုကြောင့် ရေကြီးရေလျှံခဲ့ပြီး လူ ကိုးဦးထက်မနည်း ‌ေ-သဆုံးကာ ငါးဦးပျေ-ာက်ဆုံးလျက်ရှိကြောင်း အစိုးရက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

‌ေ-သဆုံးခဲ့သူများအနက် ခြောက်ဦးသည် နိုင်ငံ၏ နာမည်ကျော် ကမ်းခြေအများစုတည်ရှိရာ ဒါနန်းမြို့နှင့် ရှေးဟောင်းမြို့ ဟွေအန်တို့မှဖြစ်ကြောင်း အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ရေလွှမ်းမိုး၍ လူနေအိမ်ခြေ ၁၀၃,၀၀၀ ကျော် ရေနစ်မြုပ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ ခရီးသွားနေရာများဖြစ်သည့် ဟွီနှင့် ဟွေအန်တို့တွင် အများစုဖြစ်သည်ဟု အစိုးရသဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာဌာန၏ သီးခြားသတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖေါ်ပြထားသည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အထူးသဖြင့် ဇွန်လမှ အောက်တိုဘာလအထိ မုန်တိုင်းရာသီအတွင်း ပျ-က်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို နေရာအများအပြား၌ ဖြစ်စေသည့် လူအသေအပျေ-ာက်ရှိသော မုန်တိုင်းများနှင့်ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။

☯ အသားမာတက်ခြင်း
အသားမာတက်တယ်ဆိုတာ လူတိုင်းနီးပါး ဖြစ်ဖူးတဲ့အရာတစ်ခုပါ။ အများအားဖြင့် ခြေဖဝါး အရှေ့ပိုင်းနဲ့ ဖနောင့်တစ်ဝိုက်မှာ ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ လက်နဲ့ စမ်းကြည့်ရင် တစ်နေရာတည်း ကွက်ပြီး ထူထူကြမ်းကြမ်း လေးဖြစ်နေတဲ့ အပေါ်ယံလွှာ အရေပြားလေးပါ။ အသားမာက မနာကျင်တတ်ပါဘူး။
ဘာကြောင့် ဒီလို အသားမာတက်ရတာလဲ
အမှန်တော့ အသားမာဆိုတာ ကိုယ်ခန္ဓာက နူးညံ့တဲ့အရေပြားကို ကာကွယ်သင့်တယ်လို့ ယူဆပြီး ဖြစ်ပေါ်စေလိုက်တဲ့ အလွှာတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခုခုနဲ့ ပွတ်တိုက်တာ များတဲ့နေရာ ဒါမှမဟုတ် တစ်ခုခုကြောင့် ဖိအားများတဲ့နေရာမှာ ဖြစ်လေ့ ရှိပါတယ်။ အဲ့နေရာတွေမှာ အရေပြားဆဲလ်လေးတွေ သေသွားလို့ ဖြစ်လာတာပါ။
အဓိကဖြစ်စေတဲ့အကြောင်းအရင်းတွေကတော့ ခြေထောက်မှာဆိုရင် ခြေထောက်နဲ့ အံဝင်ခွင်ကျ မဖြစ်တဲ့ ဖိနပ်တွေစီးမိရင် ၊ အရမ်းကြပ်တာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်တဲ့ဖိနပ်တွေ၊ ခြေထိပ်ပိတ် ဒေါက်မြင့်တွေစီးတာ ၊ ရှူးဖိနပ်ကို ခြေအိတ် မပါဘ ဲဝတ်တာများရင် ၊ လမ်းလျောက်တာ ပုံစံမမှန်တာ ၊ မွေးရာပါချို့ယွင်းမှု တစ်ခုခုကြောင့် ဖြစ်ဖြစ်၊ အမူအကျင့် စွဲမှုကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
လက်မှာဆိုရင် တူရိယာတွေ ပုံမှန်တီးခေတ်လေ့ရှိသူတွေရဲ့လက်ချောင်းထိပ်တွေ ၊ အလုပ်ကြမ်း လုပ်သူတွေ၊ အလေးအပင် မရလေ့ရှိသူတွေ ၊ လက်အိတ်မဝတ်ဘဲ အလေးချိန်များတဲ့ ပစ္စည်းတွေ မတာများရင် ဒါတွေကြောင့်ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။
မဖြစ်အောင် ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ
ခြေဖဝါးအရွယ်အစားနဲ့တကယ်ကိုက်ညီတဲ့ဖိနပ်ကိုပဲသေချာရွေးဝယ်စီးရပါမယ်။ အရေးကြီးတာက ကိုယ်နဲ့ ကွက်တိဖြစ်ပြီး သက်တောင့်သက်သာ ရှိတဲ့ဖိနပ် ဖြစ်ဖို့ပါ။ ခြေထောက်ကို နာကျင်စေတဲ့ လေဒီရှူး လှလှတွေကို မေ့ပစ်လိုက်ပါလေ။ (လှတာမက်ရင် ညစာခက်တာမဟုတ်ဘဲ လှတာမက်ရင် အသားမာတက်မယ်လို့မှတ်ပေါ့နော်)။
မှန်ကန်တဲ့ဖိနပ်ရွေးချယ်နည်းကတော့ အရှည်ဆုံး ခြေချောင်းနဲ့ဖိနပ်ရဲ့ ထိပ်ဖျားကြားမှာ လက်မဝက်လောက် လွတ်နေရပါမယ်တဲ့။ ရှူးဖိနပ်တွေမှာတော့ ဝတ်ကြည့်ပြီးရင် ခြေချောင်းလေးတေ ွလှုပ်ကြည့်ပါတဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် လှုပ်လို့မရဘူးဆို မယူသင့်ပါဘူးနော်။ ဖိနပ်ဝယ်မယ်ဆိုရင်လည်း ညနေပိုင်းတွေမှာ ဝယ်တာပိုသင့်တော်ပါမယ်တဲ့။ တစ်နေကုန် မတ်တပ်ရပ်ရ သွားလာရတာတွေကြောင့် ခြေထောက်လေးတွေ ဖောင်းပြီးညောင်းညာနေချိန်မှာ စမ်းစီးကြည့်လို့ သက်တောင့်သက်သာ ဖြစ်တယ်ဆိုတော့ ဝယ်လိုက်သင့်ပါပြီ။ ရှူးဖိနပ်တွေကို ခြေအိတ်နဲ့ အမြဲတွဲဝတ်ပါ။
သင့်တော်တဲ့ ဖိနပ်ရှိပြီးရင်တော့ လမ်းလျှောက်တဲ့ပုံကလည်း မှန်ကန်ရပါမယ်။ ခြေထောက်တစ်ဖက်ကို အားပြုပြီး လျှောက်တာ မတ်တပ်ရပ်တာတွေက အသားမာတက်တာကို အားပေးပါတယ်။ ဥပမာ ညာသန်သူ အများစုက ညာဘက်ခြေထောက်ကို အားပြုပြီး မတ်တပ်ရပ်လေ့ရှိတာမျိုးကို အချိန်အကြာကြီး မလုပ်ဘဲ ဘယ်၊ ညာ မကြာခဏ ပြောင်းပေးတာမျိုး လုပ်ပါ။ တကယ်လို့ မွေးရာပါ ဒါမှမဟုတ် ထိခိုက်မှုတစ်ခုခုကြောင့် ခြေထောက်ပုံစံက ပုံမှန်မဟုတ်တာမျိုး ဆိုရင်တော့ ခြေထောက်ပုံနဲ့ အဆင်ပြေမယ့် ဖိနပ်မျိုးကို ပုံစံအပ်ချုပ်ဝတ်တာမျိုး လုပ်သင့်ပါတယ်။
လက်ဖဝါး လက်ချောင်းတွေမှာ အသားမာမဖြစ်စေဖို့အတွက် အလေးတွေမတာ အလုပ်ကြမ်း လုပ်ရတာမျိုးဆို လက်အိတ်ဝတ်တာမျိုး လုပ်သင့်ပါတယ်။ အသားမာတက်တာဟာ စိုးရိမ်စရာမရှိသလို နာကြင်မှုလည်း မရှိတတ်လို့ အတော်များများက ဆရာဝန်နဲ့ပြပြီး ကုသမှုယူတဲ့အဆင့် မရောက်ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ်ဖယ်ရှားဖို့ကြိုးစားရင်းသွေးထွက်တာ၊ အသားမာကနေ ပြည် ဒါမှမဟုတ် အရည်တစ်ခုခု ထွက်လာတာ ၊ ဆီးချိုရောဂါ အခံရှိတဲ့သူတွေမှာဆို အနာဖြစ်ရင်ကျက်ဖို့ ခက်ပြီး ပိုးဝင်ဖို့လွယ်တာတွေကြောင့် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်သင့်ပြသသင့်ပါတယ်။
အသားမာတက်ခြင်းအတွက် ဘယ်လိုကုသမှုမျိုးတွေရှိလဲ
အရွယ်အစားလည်း အရမ်းမကြီးဘူး။ အနာဖြစ်တာ ပြည်တည်တာမျိုးတွေလည်း မရှိဘူးဆိုရင်တော့ ခြေထောက် လက်တွေကို ပုံမှန်အလှဆီကရင်မ်တွေ လိမ်းပေးပြီး နူးညံ့အောင်ထားတာမျိုး လုပ်ပေးပါ။ ရေချိုးချိန်မှာ ချေးတွန်းကျောက်လေးနဲ့ ခပ်ဖွဖွတွန်းပေးတာတွေကလည်း အသားမာကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်ပါတယ်။ အနာဖြစ်ပြီး ပြည်တည်နေတဲ့ အသားမာတွေအတွက်ကတော့ ဆရာဝန်က ပိုးသတ်ဆေးညွှန်ကြားတာ အသားမာရဲ့ ထုထည်လျော့အောင် ခွဲစိတ်တာ လိမ်းဆေးပေးတာမျိုးတွေ လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
အသားမာတက်ရတာတဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းကတော့ ပွတ်တိုက်မှုများတာ၊ ဖိအားခံစားရတာတွေဖြစ်လို့ ကုသပြီးပျောက်ကင်းသွားရင်တောင် ပြန်ဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် အပေါ်မှာရှင်းပြခဲ့တဲ့ ဖြစ်စေတဲ့ခြေအနေတွေကို ရှောင်တာကတော့ အထိရောက်ဆုံးပါပဲ။
Credit original writter

တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်း လသာမြို့နယ်တွင် မိတ်ဆက်

ယနေ့ (အောက်တိုဘာ ၂၉) တွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် လသာမြို့နယ်တွင် မြို့နေပြည်သူများကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ကြောင်း သူမအသုံးပြုနေသည့် လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် ၂၀၂၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် လသာမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ‌(တစ်သီးပုဂ္ဂလ ) အဖြစ် ၀င်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားရန်လည်း ရှိနေသည်။

သူမ တစ်သီးပုဂ္ဂလပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တံဆိပ်မှာ " ဓူဝံကြယ် " တံဆိပ်ဖြစ်သည်။

တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်း လသာမြို့နယ်တွင် မိတ်ဆက်

ယနေ့ (အောက်တိုဘာ ၂၉) တွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် လသာမြို့နယ်တွင် မြို့နေပြည်သူများကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ကြောင်း သူမအသုံးပြုနေသည့် လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် ၂၀၂၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် လသာမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ‌(တစ်သီးပုဂ္ဂလ ) အဖြစ် ၀င်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားရန်လည်း ရှိနေသည်။

သူမ တစ်သီးပုဂ္ဂလပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တံဆိပ်မှာ " ဓူဝံကြယ် " တံဆိပ်ဖြစ်သည်။

တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်း လသာမြို့နယ်တွင် မိတ်ဆက်

ယနေ့ (အောက်တိုဘာ ၂၉) တွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် လသာမြို့နယ်တွင် မြို့နေပြည်သူများကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ကြောင်း သူမအသုံးပြုနေသည့် လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် ၂၀၂၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် လသာမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ‌(တစ်သီးပုဂ္ဂလ ) အဖြစ် ၀င်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားရန်လည်း ရှိနေသည်။

သူမ တစ်သီးပုဂ္ဂလပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တံဆိပ်မှာ " ဓူဝံကြယ် " တံဆိပ်ဖြစ်သည်။

တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်း လသာမြို့နယ်တွင် မိတ်ဆက်

ယနေ့ (အောက်တိုဘာ ၂၉) တွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် လသာမြို့နယ်တွင် မြို့နေပြည်သူများကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ကြောင်း သူမအသုံးပြုနေသည့် လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဒေါ်စန္ဒာမင်းသည် ၂၀၂၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် လသာမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ‌(တစ်သီးပုဂ္ဂလ ) အဖြစ် ၀င်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားရန်လည်း ရှိနေသည်။

သူမ တစ်သီးပုဂ္ဂလပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တံဆိပ်မှာ " ဓူဝံကြယ် " တံဆိပ်ဖြစ်သည်။

ရှမ်းအရှေ့ပိုင်း မြေရှားနဲ့ ရွှေလုပ်ကွက်တွေကြောင့် လူဦးရေ သန်းနဲ့ချီ ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ သတိပေး

ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်း၊ မိုင်းဆတ်မြို့နယ်တောင်ပိုင်း၊ မိုင်းယွန်းဒေသ နမ့်ခုတ်မြစ် တလျှောက်မှာ မြေရှားသတ္တုလုပ်ကွက်တွေနဲ့ ရွှေလုပ်ကွက်တွေ ကြောင့် လူဦးရေ သန်းနဲ့ချီ ထိခိုက်နိုင်တယ်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့က အောက်တိုဘာ ၂၈ ရက်နေ့မှာ သတိပေးထုတ်ပြန်ပါတယ်။

မေလ ၁၅ ရက်နောက်ပိုင်းကစပြီး နမ့်ခုတ်မြစ်အရှေ့ဘက်နဲ့ အနောက်ဘက် တောင်စောင်း ဒေသတွေမှာ မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ပိုမိုကြီးထွားလာနေတာကို ဂြိုလ်တုဓာတ်ပုံတွေကနေ တဆင့် တွေ့ရှိရတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

“သတ္တုတူးဖော်သူတွေဟာ တောင်စောင်းတွေထဲ ဓာတုပစ္စည်း ပမာဏအများအပြား ထိုးသွင်းရတဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ပျက်စီးစေသော in-situ leaching နည်းလမ်းကို အသုံးပြုနေကြတယ်” လို့ ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ က မှတ်တမ်းပုံ​တွေနဲ့အတူ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အခုနှစ် မေလမှာ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ သတ္တုစစ်ကန်တွေဟာ အခုလ (အောက် တိုဘာ) ၁၄ ရက်နေ့ မှာ အပြီးသတ်ထားပြီး အမိုးအုပ်ထားတာတွေ တွေ့ရတယ်လို့လည်း ဓာတ်ပုံမှတ်တမ်းတွေနဲ့ ဖော်ပြပါတယ်။

ဇန်နဝါရီလကစတင်ခဲ့တဲ့ နမ့်ခုတ်မြစ်အရှေ့ဘက်ခြမ်း လုပ်ငန်းတွေဟာ ပုံမှန်လည် ပတ်နေပြီး အရှေ့မြောက်ဘက်မှာ အဆောက်အအုံအသစ်တွေ ထပ်တိုးတည်ဆောက် လာနေတယ်လို့လည်း ဆိုထားပါတယ်။

မိုင်းဆတ်မြို့နယ်အရှေ့ပိုင်း မိုင်းယွန်းဒေသကို “ဝ” ပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော် (UWSA) နဲ့ မြန်မာအစိုးရတို့က ပူးတွဲထိန်းချုပ်ထားတာပါ။

သတ္တုတွင်းတွေ လည်ပတ်နိုင်ဖို့အတွက် အဖွဲ့အစည်း နှစ်ခုစလုံးထံကနေ ခွင့်ပြုချက်ယူဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

နမ့်ခုတ်မြစ်တလျှောက် မြေရှားနှင့် ရွှေတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်း နှစ်မျိုးလုံးကို China Investment Mining Company က လုပ်ကိုင်နေတာပါ။

အဲဒီကုမ္ပဏီဟာ လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှာ လည်း မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်း တွေ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေ အနေနဲ့ အခုနှစ် ဧပြီလကစပြီး နမ့်ခုတ်မြစ် (Kok River) ရေကို နှစ်ပတ်တစ်ကြိမ် စစ်ဆေးရာမှာ စိန် (Arsenic) နဲ့ ခဲ (Lead) ဓာတ် ပမာဏများဟာ ဘေးကင်းလုံခြုံရေး စံနှုန်းထက် ကျော်လွန်နေတာ တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

နမ့်ခုတ်မြစ်ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း စီးဝင်တာကြောင့် ရွှေနဲ့ မြေရှားသတ္တုလုပ်ငန်းတွေက စွန့်ပစ်ရေဆိုးတွေကြောင့် ထိုင်း–မြန်မာနယ်စပ် မြစ်ဘေးဒေသက နေထိုင်သူတွေအပေါ် သက်ရောက်မှု ကြီးမားနိုင်တယ်လို့ ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့က သတိပေးပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံ ချင်းမိုင်နဲ့ ချင်းရိုင်ခရိုင်အတွင်း ကုတ်မြစ်တလျှောက် နေထိုင်သူ ထိုင်းနိုင်ငံသား တစ်သန်းကျော်နှင့် မဲခေါင်မြစ်ကြောင်း ရေစုန်ပိုင်းတလျှောက် နေထိုင်သူများပါ ထိခိုက် နိုင် တယ်လို့ ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

မိုးကုတ်နဲ့ မိုးမိတ်မြို့နယ် ကနေ TNLA ပြန်လည်ဆုတ်ခွာမှုအပေါ် ဒေသခံတွေရဲ့ အမြင်

အစိုးရ စစ်တပ်နဲ့ TNLA အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လက်မှတ်ထိုးပြီး မိုးကုတ်နဲ့ မိုးမိတ်မြို့နယ် ကနေ TNLA ပြန်လည်ဆုတ်ခွာတာဟာ ဒေသခံတွေအတွက် ကောင်းတယ်လို့ ယူဆကြောင်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။

"ဒေသခံ ပြည်သူတွေ အတွက်တော့ ကောင်းသွားတာပေါ့။ ပြည်သူတွေလည်း လေကြောင်းအန္တရာယ် ​ေကြာင့် စိတ်ပင်ပန်းတယ်" လို့ ဒေသခံ အမျိုးသမီး တယောက်က ပြောပါတယ်။

အခုက ဒေသခံတွေ ဘယ်သူမဆို အေးအေးချမ်းချမ်းပဲ လုပ်ကိုင် စားသောက်ချင်တော့တာလို့ သူက ပြောပါတယ်။

အစိုးရ တပ်ဖွဲ့ ဘက်ကတော့ TNLA ဘက်က မိုးကုတ်နဲ့ မိုးမိတ် ကနေ ဆုတ်ခွာပေးရင် စစ်တပ်ဘက်က ဘာမှမလုပ်တော့ဘူးလို့ ကြားတာပဲလို့ ပြောပါတယ်။

"လူ့အသက်နဲ့ ပြည်သူ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာတွေ ပျက်စီးရုံသက်သက် စစ်ကစားတာလို့ပဲ မြင်တယ်။ တရုတ်ဖိအား ကြောင့်ဆိုတဲ့ စကားနဲ့ မြန်မာ ပြည်သူတွေရဲ့ အရင်းအနှီးကို မထေမဲ့မြင် ပြုတာကိုတော့ ကန့်ကွက်တယ်၊ ရွံတယ်။" လို့ ဒေသခံ အမျိုးသား တယောက်က ပြောပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရက အဓိကလား မြန်မာပြည်သူ တွေက အဓိကလားလို့ တရုတ်ကြောက် လက်နက်ကိုင် အားလုံးကို မေးခွန်းထုတ်ရင် သူတို့ဆီမှာ လုံလောက်တဲ့ အဖြေရှိမယ်မထင်ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။

"TNLA က ဒီလို ဖြစ်လာလိမ့်မယ်ဆိုတာ အစောကတည်းက ကြိုမြင်ပြီးသားပါ။ ရှမ်းမြောက်ကတော့ ကြပ်တည်း လာတဲ့ အခြေအနေပါ။ TNLA တောင့် မခံနိုင်တော့ဘူး။ နောက်ဆုံးကျည်ဆံက ဒီလို ဖြစ်လာမှာပဲလေ" လို့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ တွေနဲ့ နီးစပ်သူ အမျိုးသား တယောက်က ပြောပါတယ်။

တခြားမြို့နယ်တွေ ပါဝင်တယ်လို့ မကြားသိရပေမယ့် သယံဇာတ ဝင်ငွေရတဲ့ မိုးကုတ်၊ မိုးမိတ် က စစ်တပ် အခိုင်အမာ ပြန်လာထိုင်မယ်လို့ သိရကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။

စစ်တပ်ရဲ့ အစီအစဉ်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးရင်လည်း တဖွဲ့ပြီး တဖွဲ့ ဖိအားလိုက်ပေးလာမယ်လို့ မြင်တယ်လို့ ဒေသခံ တချို့က ပြောနေကြပါတယ်။

၂၀၂၅ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နေ့ ၀၀း၀၀ နာရီကစ နှစ်ဖက်တပ်‌ေတွ ရောက်ရှိတဲ့ နေရာမှာ ရပ်တန့်ကာ မိုးကုတ်နဲ့ မိုးမိတ်မြို့နယ်တို့မှ TNLA တပ်ဖွဲ့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွါမှာဖြစ်ပြီး စစ်တပ် အနေနဲ့လည်း လေယာဉ်ဗုံးကြဲခြင်း၊ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခြင်း မလုပ်ပဲ အပြန်အလှန် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန် TNLA ဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံ အထူးကိုယ်စားလှယ် မစ္စတာတိန့်ရှီကျွင်းရဲ့ ကြားဝင်ညှိနှိုင်းမှုနဲ့ PSLF/TNLA ဘက်က ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး တားဂျုတ်ဂျား ဦးဆောင်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နဲ့ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကိုကိုဦး ဦးဆောင်တဲ့ NSPNC ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ တို့ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကူမင်းမြို့မှာ ကိုးကြိမ်မြောက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို

၂၀၂၅ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ကနေ ၂၈ ရက်နေ့ထိ ပြုလုပ်ခဲ့တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

စစ်တပ် ဘက်ကတော့ TNLA တပ်ဖွဲ့ အနေနဲ့ နောင်ချို၊ ကျောက်မဲ၊ သီပေါ၊ မိုးကုတ်၊ မိုးမိတ် မြို့နယ်တို့ကနေ ပလောင်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသဖြစ်တဲ့ နမ့်ဆန်နဲ့ မန်တုံ မြို့နယ်ဘက်အထိ ဆုတ်ခွာပေးဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလ ကူမင်း ဆွေးနွေးပွဲ ကတည်းက တောင်းဆိုခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။