အပင်အတွက် အဓိက အာဟာရများ။
အာဟာရဓါတ် (၁၆) မျိုးကို (၂) ပိုင်း ခွဲခြားပြီး ပထမပိုင်းသည် ကာဗွန်၊ ဟိုက်ဒရိုဂျင်၊ အောက်ဆီဂျင် ( သတ္တုဓါတ်မဟုတ်သော Non - mineral) တို့ ဖြစ်သည်။ ဒုတိယပိုင်း တွင် သတ္တုဓါတ် (Mineral) (၁၃) မျိုးပါဝင်ပါသည်။ Mineral နှင့် Non- mineral တို့ ဓါတ်ပြုကြပြီး ကြီးထွားမှုဆိုင်ရာ အပင်အာဟာရဓါတ်များ ဖြစ်ပေါ်ရရှိလာကြပါသည်။
(၁) နိုက်ထရိုဂျင်
ပင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြီးထွားမှု (vegetative) ကို အားပေးသည်။အစိမ်းရောင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အမိုင်နိုအက်ဆစ်၊ ပရိုတင်း၊ အင်ဇိုင်း၊ နျူကလီယိုပရိုတင်းတည်းဆောက်မှုများတွင် အထူးပါဝင်သည်။
(၂) ဖော့စဖရပ်စ်
အမြစ်ကြီးထွားမှုကို နှိုးဆွပေးသည်။ရင့်မှည့်မှုကို မြန်အောင်ပြုလုပ်ပေးသည်။ အစေ့ဖြစ်ပေါ်မှုကို အားပေးသည်။ အပင်ဇီဝကမ္မလုပ်ငန်းများ ပေးပို့ခြင်း စွမ်းအားများကို အထူးပြုသောဓါတ်ဖြစ်သည်။
(၃) ပိုတက်စီယမ်
ကောက်ရိုးများကို တောင့်တင်းခိုင်မာစေသည်။ ကာဗိုဟိုက်ဒြိတ်တည်ဆောက်မှု၏ အဓိကဓါတ်အဖြစ်ပါဝင်သည်။ ရောဂါဒဏ်များကို ခံနိုင်ရည်ရှိအောင်ဆောင်ရွက်ပေးပြီး ဆဲလ်များကွဲပွားရာတွင် မရှိမဖြစ်ဓါတ်ဖြစ်သည်။ အင်ဇိုင်းများကို လှုပ်ရှားရန် နှိုးဆွပေးသည်။
(၄) ကယ်လစီယမ်
အမြစ်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ဆဲလ်နံရံ အားပြည့်စေသည်။ အပင်တစ်သျူးဆိုင်ရာ pH ချဉ်ငံမှုကို အလှည့်ကျဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ပဲမျိုးရင်းဝင် အပင်များ၏ မြစ်ဖုများကို ဆက်နွယ်လွှမ်းမိုးထားသည်။ middle lamella ခေါ် ဆဲလ်များကိုပွားခြင်း နိုက်ထရိတ်နိုက်ထရိုဂျင် ယုတ်လျော့ခြင်းများကို ထိန်းပေးပြီး အင်ဇိုင်းများလှုပ်ရှားမှုကို လှုံ့ဆော်ပေးပါသည်။
(၅) မဂ္ဂနီစီယမ်
ကလိုရိုဖီးလ်တည်ဆောက်ရာတွင် မရှိမဖြစ် ဓါတ်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အပင်အတွင်း ဖော့စဖိတ်များ သွားလာလှုပ်ရှားရာတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပေးသည်။ ပရိုတင်းနှင့်အဆီများတည်ဆောက်ရာတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပေးပြီး များစွာသောအင်ဇိုင်းများအတွက် အထူးအရေးကြီးသည်။
(၆) ကန့်- ဆာလဖာ
ပဲပင်များတွင် အမြစ်နှင့်မြစ်ဖုများ ရှင်သန်ကြီးထွားရေးအတွက် လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ပဲပင်များတွင် ပင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြီးထွားမှုအတွက်လည်း လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ဆာလဖာသည် Cystine နှင့် Glutalhione ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပြီး အင်ဇိုင်းများ၏ဇီဝကမ္မ လုပ်ငန်းတွင်ဆာလဖာဓါတ်ပါဝင်မှ ရရှိသည်။
(၇) အိုင်းယွန်း
ကလိုရိုဖီးလ် လုပ်ငန်းတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ဓါတ်ဖြစ်သည်။ အမဓါတ်များ (anions) များစုပ်ယူ စားသုံးရာတွင် ပါဝင်ပါတ်သက်သည်။ အင်ဇိုင်းတည်ဆောက်မှုများဖြစ်သော ( peroxidase, catalase, cytochromes) တို့တွင် အိုင်းယွန်းဓါတ်ပါဝင်သည်။
(၈) ဘိုရွန်
ပရိုတင်းတည်ဆောက်ရာတွင် ဘိုရွန်ဓါတ်လည်း ဆက်နွယ်နေသည်။ အခြားသော အာဟာရဓါတ်များစုပ်ယူရာတွင် ဘိုရွန်သည် ထိန်းချုပ်စီစဉ်ပေးသည်။ ကာဗိုဟိုက်ဒြိတ်များတစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ရွေ့လျားအောင်ဆောင်ရွက်ပေးသည်။ Vascular ခေါ် အစာရေကြောစည်း ဆဲလ်များကွဲပွားရာတွင် ဘိာရွန်က လုပ်ဆောင်ပေးသည်။
(၉) ဇင့်
မျိုးစေ့များဖြစ်ပေါ်‌ရေးအတွက် အထူးလိုအပ်သောဓါတ်ဖြစ်သည်။ IAA ဟော်မုန်းများ ဖွဲ့စည်းရာတွင် ဇင့်ဓါတ်လိုအပ်သည် ။IAA ဟော်မုန်းများအပြင် အင်ဇိုင်းများ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ရာ၌လည်း ဇင့်ဓါတ် အထူးလိုအပ်သည်။
(၁၀) မန်ဂနီးစ်
အလင်းဖြင့်အစာစုဖွဲ့ခြင်း ၊အလင်းရောင်ဖြင့် အစာချက်လုပ်ခြင်း တွင် မန်းဂနီးစ်ဓါတ်သည် လွန်စွာအရေးပါသည်။ အပင်များမှ အိုင်းယွန်းနှင့်အတူတွဲဖက်၍ ပူးတွဲ၍ စုပ်ယူသုံးစွဲကြသည်။ ဓါတ်တိုးခြင်းကိုလည်း ဖြစ်စေပြီး အင်ဇိုင်းလှုံ့ဆော်ရာတွင်လည်း ပါဝင်ပါတ်သက်နေသည်။
(၁၁) မော်လစ်(ဘ)ဒီနမ်
ကလိုရိုဖီးလ် ခေါ် အစိမ်းရောင်ခြယ်တွင် ပါဝင်ပါတ်သက်သည်။ နိုက်ထရိုဂျင်ကို ထိန်းချုပ်ရာတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောဓါတ်ဖြစ်သည်။
(၁၂) ကော့ပါး- ကြေးနီ
ကလိုရိုဖီး‌လ်ခေါ် အစိမ်းရောင်ခြယ်နှင့် ဆက်နွယ်နေသည်။ အင်ဇိုင်းတည်ဆောက်မှုများနှင့် အင်ဇိုင်းပေါင်းစပ်ခြင်းများတွင် ကော့ပါးဓါတ် ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည်။
(၁၃) ကလိုရင်း
အလင်းဖြင့် အစာချက်လုပ်ခြင်း Photosynthesis နှင့် အသက်ရှူခြင်း Respiration ကိစ္စရပ်များတွင် ပါဝင်ပါတ်သက်သည်။
အထက်ဖော်ပြပါ အာဟာရဓါတ်များကို သီးနှံအလိုက် လိုအပ်မှုများ ကွာခြားကြပါသည်။

သံပုရာပင် ရှောက်ပင် အစေ့မှ စိုက်နည်း
ပုံ ၁) အစေ့ ကို ရေဆေးပါ
ပုံ ၂) စိုက်ရန် အိုးသေး တခု ကို မြေဆွေး ထည့်ပါအိုးအောက်‌ ခြေ မာ အပေါက် သေး တခု ပါရမည်
ပုံ ၃) မျိုးစေ့ကို အဆံကြီးသော အစေ့ ရွေးပါ
ပုံ ၄) ‌အစေ့ ကို အိုးမြေ ၏အလယ်သို့ ထားပါး တအိုးမာ ၂ စေ့ စိုက်ရန်
ပုံ ၅) လိုအပ် သော ရေ ပုံမှန် လောင်းရန် .
အရိပ်ရသော အပင်အောက်တွင် အိုး ကို ထားရန် .
၁၆ ရက် ကြာလျင် အပင် ပေါက်လေး ထွက်လာမည်
၆လ ကြာလျင် ၂ ပေ ၃ ပေ ခန့် ကြီးထွားမည် ထို့နောက်
သင့်တော် သော ‌မြေနေရာ တွင် စိုက်ပျိုး ပီး ၂နှစ် နောက်ပိုင်း အသီး သီးမည်

သံပုရာပင် ရှောက်ပင် အစေ့မှ စိုက်နည်း
ပုံ ၁) အစေ့ ကို ရေဆေးပါ
ပုံ ၂) စိုက်ရန် အိုးသေး တခု ကို မြေဆွေး ထည့်ပါအိုးအောက်‌ ခြေ မာ အပေါက် သေး တခု ပါရမည်
ပုံ ၃) မျိုးစေ့ကို အဆံကြီးသော အစေ့ ရွေးပါ
ပုံ ၄) ‌အစေ့ ကို အိုးမြေ ၏အလယ်သို့ ထားပါး တအိုးမာ ၂ စေ့ စိုက်ရန်
ပုံ ၅) လိုအပ် သော ရေ ပုံမှန် လောင်းရန် .
အရိပ်ရသော အပင်အောက်တွင် အိုး ကို ထားရန် .
၁၆ ရက် ကြာလျင် အပင် ပေါက်လေး ထွက်လာမည်
၆လ ကြာလျင် ၂ ပေ ၃ ပေ ခန့် ကြီးထွားမည် ထို့နောက်
သင့်တော် သော ‌မြေနေရာ တွင် စိုက်ပျိုး ပီး ၂နှစ် နောက်ပိုင်း အသီး သီးမည်

သံပုရာပင် ရှောက်ပင် အစေ့မှ စိုက်နည်း
ပုံ ၁) အစေ့ ကို ရေဆေးပါ
ပုံ ၂) စိုက်ရန် အိုးသေး တခု ကို မြေဆွေး ထည့်ပါအိုးအောက်‌ ခြေ မာ အပေါက် သေး တခု ပါရမည်
ပုံ ၃) မျိုးစေ့ကို အဆံကြီးသော အစေ့ ရွေးပါ
ပုံ ၄) ‌အစေ့ ကို အိုးမြေ ၏အလယ်သို့ ထားပါး တအိုးမာ ၂ စေ့ စိုက်ရန်
ပုံ ၅) လိုအပ် သော ရေ ပုံမှန် လောင်းရန် .
အရိပ်ရသော အပင်အောက်တွင် အိုး ကို ထားရန် .
၁၆ ရက် ကြာလျင် အပင် ပေါက်လေး ထွက်လာမည်
၆လ ကြာလျင် ၂ ပေ ၃ ပေ ခန့် ကြီးထွားမည် ထို့နောက်
သင့်တော် သော ‌မြေနေရာ တွင် စိုက်ပျိုး ပီး ၂နှစ် နောက်ပိုင်း အသီး သီးမည်

သံပုရာပင် ရှောက်ပင် အစေ့မှ စိုက်နည်း
ပုံ ၁) အစေ့ ကို ရေဆေးပါ
ပုံ ၂) စိုက်ရန် အိုးသေး တခု ကို မြေဆွေး ထည့်ပါအိုးအောက်‌ ခြေ မာ အပေါက် သေး တခု ပါရမည်
ပုံ ၃) မျိုးစေ့ကို အဆံကြီးသော အစေ့ ရွေးပါ
ပုံ ၄) ‌အစေ့ ကို အိုးမြေ ၏အလယ်သို့ ထားပါး တအိုးမာ ၂ စေ့ စိုက်ရန်
ပုံ ၅) လိုအပ် သော ရေ ပုံမှန် လောင်းရန် .
အရိပ်ရသော အပင်အောက်တွင် အိုး ကို ထားရန် .
၁၆ ရက် ကြာလျင် အပင် ပေါက်လေး ထွက်လာမည်
၆လ ကြာလျင် ၂ ပေ ၃ ပေ ခန့် ကြီးထွားမည် ထို့နောက်
သင့်တော် သော ‌မြေနေရာ တွင် စိုက်ပျိုး ပီး ၂နှစ် နောက်ပိုင်း အသီး သီးမည်