Pentecopterus Decorahensis(ပန်တီကော့ပ်တီရပ်စ် ဒီကော်ရာဟမ်းစစ်စ်)
Pentecopterus Decorahensis ဆိုတာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်း ၄၆၀ ခန့်က အော်ဒိုဗစ်ရှန်းခေတ်(Ordovician period) မှာ နေထိုင်ခဲ့တဲ့ ပင်လယ်ကင်းမြီးကောက် (sea scorpion)တွေလို့ခေါ်ကြတဲ့ ယူရီတဲရစ် (Eurypterids)မျိုးနွယ်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပြီး ဒီမျိုးစိတ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်က ရှေးအကျဆုံး Eurypterid တစ်ကောင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ အော်ဒိုဗစ်ရှန်းခေတ်ရဲ့ ပင်လယ်ရေအောက်မှာ နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး အဲ့ဒီအချိန်က ကမ္ဘာ့ရေပြင်ဟာ ယနေ့ခေတ်ကထက် အများကြီး ကွဲပြားခြားနား နေပါသေးတယ်။
အရွယ်အစားအားဖြင့်တော့ Pentecopterus decorahensis တွေဟာ ၅ ပေ (၁.၅ မီတာ) ကနေ ၆ ပေ (၁.၈ မီတာ) အထိ ရှည်လျားနိုင်ပြီး၊ အဲဒီခေတ်ကာလက အကြီးမားဆုံး အာသရိုပေါ့ဒ် (arthropod) တွေထဲက တစ်ကောင်ဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ပုံစံဟာ ရှေးခေတ်ဂရိစစ်သင်္ဘော (Penteconter) နဲ့ဆင်တူတဲ့အတွက် ဒီနာမည်ကို ပေးခဲ့တာပါ။ သူ့မှာ မာကျောတဲ့ အပေါ်ခွံအကာအကွယ်၊ ပြားချပ်ချပ် ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ အမဲလိုက်ဖို့အတွက် အသုံးပြုတဲ့ ကြီးမားတဲ့ လက်မောင်းတံတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ရေကူးဖို့ အသုံးပြုတဲ့ လက်မောင်းတွေဟာလည်း တမူထူးခြားတဲ့ ပုံစံရှိပြီး၊ မျက်မှောက်ခေတ်က အင်းဆက်တွေရဲ့ ခြေထောက်ပေါ်မှာ ရှိတဲ့ အမွှေးသေးသေးလေးတွေအပါအဝင် အသေးစိတ်ဖွဲ့စည်းပုံတွေကို သူတို့ရဲ့ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေမှာ တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
ဒီကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေကို အမေရိကန် အိုင်အိုဝါ (Iowa) ပြည်နယ်၊ ဒီကော်ရာ (Decorah) မြို့မှာ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တဲ့အတွက် သူ့ရဲ့မျိုးစိတ်နာမည်ကို "decorahensis" လို့ ပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဒေသဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ Pentecopterus ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေကို အများဆုံးနဲ့ အကောင်းဆုံး ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့တဲ့ နေရာများတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကော်ရာမြို့ရဲ့ နာမည်ကျော် "ဒီကော်ရာကျောက်လွှာ" (Decorah Shale)မှာ ဒီပင်လယ်ကင်းမြီးကောက်တွေရဲ့ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် တွေ့ရှိခဲ့ရတာဖြစ်တယ်။ အဲ့ဒီနေရာဟာ ဥက္ကာခဲကျရောက်မှုကြောင့် ပင်လယ်ရေဖုံးလွှမ်းခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်း ၄၆၀ ခန့်က ပင်လယ်ကြမ်းပြင်အဖြစ် ရှိနေခဲ့ကာ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေ ကောင်းစွာ ထိန်းသိမ်းခံရဖို့ ထူးခြားတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေရာကနေရရှိတဲ့ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေဟာ အလွန်ပြည့်စုံပြီး ၎င်းတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ဖွဲ့စည်းပုံ၊ ရေကူးလက်မောင်းတွေရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေအပြင် အခြားထူးခြားချက်တွေကို လေ့လာနိုင်ဖို့ အထောက်အကူ အများကြီးပြုခဲ့တယ်။
Pentecopterus တွေဟာ သူ့ရဲ့ကြီးမားပြီးအစွမ်းထက်တဲ့ ရှေ့လက်မောင်းတွေကို သုံးပြီး အမဲလိုက်ခဲ့ကြတယ်။ ၎င်းတို့ဟာ ရေထဲမှာ လျင်မြန်စွာ ကူးခတ်နိုင်ပြီး သားကောင်ကို ဖမ်းဆီးနိုင်စွမ်းလည်း ရှိကြပုံရတယ်။ သူ့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ကဏန်းခွံလို မာကျောတဲ့ အကာအကွယ်နဲ့ ဖုံးအုပ်ထားတာကြောင့် သူ့ရဲ့ရန်သူတွေရဲ့ အန္တရာယ်ကလည်း ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ သူ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို အဆစ်အပိုင်းများစွာ ခွဲထားပြီး အသီးသီး လှုပ်ရှားနိုင်အောင်လည်း ဒီဇိုင်းထုတ်ထားတယ်။
ကြီးမားတဲ့ မျက်လုံးတွေရှိကြပြီး ရေထဲက အရာဝတ္ထုတွေကို ကောင်းစွာ မြင်နိုင်စွမ်းရှိကြတာကြောင့် အမဲလိုက်ရာမှာရော၊ ရန်သူများကို ရှောင်ရှားရာမှာပါ အထောက်အကူပြုတယ်။ Pentecopterus တွေဟာ ပင်လယ်ရေအောက်မှာပဲ နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး သားကောင်တွေကို အုပ်စုလိုက် ဖမ်းဆီးစားသောက်တတ်ကြတယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတယ်။ ၎င်းတို့ရဲ့ မျိုးပွားမှုပုံစံ၊ အပြုအမူတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကိုတော့ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေကနေ တိတိကျကျ မသိရှိရသေးပါဘူး။








