သဘာဝတရားလေးတွေက လှရက်လွန်းတယ် #网友投稿

သဘာဝတရားလေးတွေက လှရက်လွန်းတယ် #网友投稿

Ref : Futurism
လူစီးနိုင်တဲ့ မြင်းစက်ရုပ်ကို ပြသလိုက်တဲ့ ဂျပန် ကုမ္ပဏီ
===============================
ခွေး စက်ရုပ်တွေကိုတော့ တော်တော်များများ တွေ့မြင်ဖူးကြမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အခုတော့ လူ စီးနိုင်တဲ့ မြင်း စက်ရုပ်ကို ဂျပန် ကုမ္ပဏီ Kawasaki Heavy Industries က Osaka Kansai Expo မှာ ပြသလိုက်ပါတယ်။ Corleo လို့ နာမည်ပေးထားပြီး သိပ္ပံရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားတွေထဲက စက်ရုပ်တွေနဲ့ တော်တော်တူပါတယ်။ နမူနာမော်ဒယ် အဆင့်ပဲ ရှိသေးပြီး ကုမ္ပဏီက ရောင်းချမယ့် အချိန်ကို မပြောသေးပါဘူး။
Corleo ရဲ့ စွမ်းရည်ကိုပြသထားတဲ့ ဗီဒီယို တစ်ခုကို ကုမ္ပဏီက မျှဝေထားပါတယ်။ အဲဒီ ဗီဒီယိုကို CGI နဲ့ ဖန်တီးထားတာ ဖြစ်ပေမယ့် မြင်းစက်ရုပ်ရဲ့ စွမ်းရည်တွေကို လေ့လာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြင်းစက်ရုပ်မှာ ခြေထောက် ၄ ချောင်း တပ်ဆင်ထားပြီး ဗီဒီယိုမှာ မြင်းစက်ရုပ်ဟာ တောင်တက်တာနဲ့ ရေခဲပြင်မှာ ပြေးတာတွေကို ပြသထားပါတယ်။
မြင်း စက်ရုပ်ရဲ့ စွမ်းရည်ဟာ တော်တော်မြင့်မားတဲ့အတွက် နောက်နှစ်ပေါင်းများစွာကြာမှ ရောင်းချနိုင်မယ်လို့ ထင်ရပါတယ်။ CGI နဲ့ ဖန်တီးထားတဲ့ မြင်းစက်ရုပ်ရဲ့ စွမ်းရည်ကို အောက်ပါ ဗီဒီယိုမှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။

#ယနေ့ထုတ်သတင်းစာ_နိုင်ငံတကာသတင်း
◼ သံရုံးလုပ်ငန်းများ ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ရေး အမေရိကန်နှင့် ရုရှား ဆွေးနွေးမည်
အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့အကြား သံရုံးလုပ်ငန်းများ ပုံမှန်လုပ်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် နှစ်နိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ဧပြီ ၁ဝ ရက်တွင် တူရကီနိုင်ငံ၌ တွေ့ဆုံမည်ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောသည်။
မြို့တော်အစ္စတန်ဘူလ်ရှိ ရုရှားကောင် စစ်ဝန်ရုံး၌ပြုလုပ်မည့် အဆိုပါဆွေးနွေးပွဲတွင် နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် လုံခြုံရေးရာကိစ္စများ ကို ဆွေးနွေးမည်မဟုတ်ကြောင်း အမေရိကန်ကဆိုသည်။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲအရေးလည်း ပါဝင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ပြောသည်။
ရုရှားကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို အမေရိကန်ဆိုင်ရာ သံအမတ်သစ်အလက်ဇန်းဒါးဒါကိဗ်က ဦးဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဆိုနာတာကော်လ်တာ ဦးဆောင်မည်ဖြစ်သည်။
ဆွေးနွေးမှုများတွင် သက်ဆိုင်ရာသံရုံးများ၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် ပတ်သက်၍ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးများအပေါ် ဆွေးနွေး မည်မဟုတ်ဟုဆိုသည်။ လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့သည် သံတမန်အများအပြားကိုအပြန်အလှန် နှင်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။
ထို့ပြင် သံအရာရှိအသစ်များခန့်အပ်မှုကိုလည်း ကန့်သတ်ခဲ့ကြပြီး ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်းကိုရုရှားက ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက်တွင် နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေးပြတ်တောက်ခဲ့သည်။
ဖေဖော်ဝါရီလတွင်မူ ယူကရိန်းစစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများ ဆော်ဒီအာရေဗျတွင် တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။
ဘီဘီစီ

#မြေငလျင်သတင်းအချက်အလက်
◼ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများအတွက် တရုတ်ကယွမ်တစ်ဘီလီယံ ထပ်မံကူညီမည်ဟုဆို
မြန်မာနိုင်ငံရှိငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများကို အရေးပေါ်လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကယ်ဆယ်ရေးအကူအညီများအတွက် တရုတ်ကယွမ်တစ်ဘီလီယံ ထပ်မံပံ့ပိုးပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ရန်ကုန်မြို့ရှိတရုတ်သံရုံးက ယမန်နေ့(ဧပြီ ၁၁ ရက်) ကထုတ်ပြန်သည်။
အဆိုပါယွမ်တစ်ဘီလီယံဖြင့် လောင်စာဆီ၊ Plank House ၊ ခွဲစိတ်ခန်း၊ ဆေးဝါးနှင့် ကာကွယ်ဆေးများ စသည့် အရေးတကြီးလိုအပ်သောပစ္စည်းများပံ့ပိုးကူညီသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုး ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအေဂျင်စီ (CIDCA) ကဆိုသည်။
မတ်လ ၂၈ ရက်ကလှုပ်ခတ်ခဲ့သည့်ငလျင်ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ယွမ်ငွေသန်း ၁၀၀ တန်ဖိုးရှိ အရေးပေါ်လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးအကူအညီများ ပေးအပ်ထား ပြီး ယခုအခါနစက၏အကူအညီတောင်းခံခြင်းကြောင့် ထပ်မံကူညီခြင်းဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါသံရုံးက ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ထို့ပြင် ကျန်းမာရေးနှင့်ရောဂါကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်အဖွဲ့များကို ကုသရေးနှင့်ပိုးသတ်ရေး လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရန်စေလွှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဘေးအန္တရာယ်အကဲဖြတ်ရေးအဖွဲ့စေလွှတ်၍ ငလျင်ဒဏ်ခံစားရသောဒေသများသို့ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့်ဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်လျှော့ချရေးလုပ်ငန်းစဉ်များရေးဆွဲရာတွင် ပံ့ပိုးကူညီသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါသံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရသည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ ငလျင်ဘေးဒဏ်သင့်ပြည်သူများ၏ အရေးပေါ်လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းမှ ရွက်ဖျင်တဲ အလုံး ၄၀၀၀၊ စောင်အထည် ၁၀၀၀၀၊ အရေးပေါ်ဆေးအိတ်များ ၅၅၀၀၀ ကျော်၊ ခြင်ထောင်အလုံး ၄၀၀၀၀၊ တာပေါ်လင်စအချပ် ၁၈၀၀၀၊ အိပ်အိတ်အလုံး ၄၀၀၀၊ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံးမီးအိမ် အလုံး ၁၀၀၀၀၊ ချက်ပြုတ်ရေးပစ္စည်းများ ၂၀၀၀ စုံ၊ ကျန်းမာရေးဆေး အိတ်များ ၃၈၈၀၀ ကျော်၊ ခေါက်ဆွဲခြောက်အဖာ ၂၀၀၀ ကိုလည်း အရေးပေါ် ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ကြောင်း တရုတ်သံရုံးထုတ်ပြန်ချက်အရသိရသည်။
သတင်း - နေသစ်ဦး
ဓာတ်ပုံ - Chinese Embassy in Myanmar

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နေအဖွဲ့အစည်းထဲက ဂြိုဟ်တစ်ခုချင်းစီမှာ နေကို တစ်ပတ်ပတ်ဖို့ သီးခြားအချိန်ကာလတွေ ရှိပါတယ်။ ဒီအချိန်ကာလတွေဟာ ဂြိုဟ်တွေရဲ့ ပတ်လမ်းနဲ့ နေကနေ ဘယ်လောက်ဝေးကွာသလဲဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ကွာခြားသွားပါတယ်။
ဒီအကြောင်းအရာမှာတော့ နေအဖွဲ့အစည်းထဲက ဂြိုဟ်တွေရဲ့ တစ်ပတ်လှည့်ပတ်ချိန်တွေကို ဖော်ပြပေးသွားပါမယ်။
၁။ မာကျူရီ (ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်) - ၈၈ ရက်
၂။ ဗီးနပ်စ် (သောကြာဂြိုဟ်) - ၂၂၅ ရက်
၃။ ကမ္ဘာ - ၃၆၅ ရက် (တိတိကျကျဆိုရင် ၃၆၅.၂၅ ရက်မို့ လေးနှစ်တစ်ကြိမ် ရက်ပိုတစ်ရက် ပါဝင်ပါတယ်)
၄။ မာ့စ် (အင်္ဂါဂြိုဟ်) - ၆၈၇ ရက်
၅။ ဂျူပီတာ (ကြာသပတေးဂြိုဟ်) - ၁၂ နှစ်
၆။ စနေဂြိုဟ် - ၃၀ နှစ်
၇။ ယူရေးနပ်စ်ဂြိုဟ် - ၈၄ နှစ်
၈။ နက်ပကျွန်းဂြိုဟ် - ၁၆၅ နှစ် တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
(နေကိုယ်တိုင်ဟာလည်း သူ့ရဲ့ နေရာဒေသအပေါ်မူတည်ပြီး လှည့်ပတ်နေပါသေးတယ်၊၂၅ ရက်ကနေ ၃၈ ရက် တစ်ကြိမ် လှည့်ပါတယ်။)
ဒီစာရင်းထဲမှာ မပါဝင်တဲ့ (Dwarf Planet) ပလူတိုဟာ နေကို တစ်ပတ်ပတ်ဖို့ ၂၄၈ နှစ်ခန့် ကြာမြင့်ပါတယ်။ (ပလူတိုဟာ ယခင်က နဝမမြောက်ဂြိုဟ်အဖြစ် သတ် မှတ်ခဲ့ရပေမယ့် ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှာ ဂြိုဟ်ပုအဖြစ် ပြန်လည်သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်)
#solarsystem #area51

◾️Sales Representative - Yangon
Company: Advanced Medical & Diagnostics Trading
Salary Range: Negotiation
https://www.joimyanmar.com/job/detail/23497

◾️Accountant - Yangon
Company: Advanced Medical & Diagnostics Trading
Salary Range: Negotiation
https://www.joimyanmar.com/job/detail/23496

◾️Sales Supervisor - Yangon
Company: Advanced Medical & Diagnostics Trading
Salary Range: Negotiation
https://www.joimyanmar.com/job/detail/23495

တာချီလိတ်မြိုတွင် ငွေကျပ်သိန်း ၂၈၀၀ ကျော်တန်ဖိုးရှိ မူးယစ်ဆေးဝါးများဖမ်းဆီးရမိ
*****************
(မှုခင်း) ဧပြီ ၁၁
ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့ ညနေ ၆ နာရီအချိန် တာချီလိတ်မြို့၊ ရန်အောင်မြေရပ်ကွက်ရှိ အငှားနေအိမ်တိုက်ခန်း၊ အခန်းအမှတ်(၁၅)ကို သတင်းအရ ဝင်ရောက်ရှာဖွေရာ ညီလောက်စီအား စိတ်ကြွရူး သွပ်ဆေးပြား ၁၂၀၀ ပြား၊ အဆင့်နိမ့်ဘိန်း ၁၀ ဂရမ်နှင့်အတူ ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ကွင်းဆက်အရ အဆိုပါအငှားတိုက်ခန်း၊ အခန်းအမှတ်(၁၇)နေ ဆိုင်ကပ်အား စိတ်ပြောင်းဆေးဝါး ကက်တမင်း ၂၄ ဂရမ်၊Happy Water ၃၅ ဂရမ်၊ စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြား ၂၀၀ ပြား၊ အဆင့် နိမ့်ဘိန်း ၂၅၀ ဂရမ်နှင့်အတူ ဆက်လက်ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း၊ စစ်ဆေးဖော်ထုတ်ချက်အရ ယင်းအငှားတိုက်ခန်း အခန်းအမှတ်(၅)နေ စည်သူဖြိုးအား စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြား ၄၀၀၀၀၀ ပြား၊ HONDA CRV မော်တော်ယာဉ် ၁ စီးနှင့် အတူထပ်မံဖမ်းဆီးရမိခဲ့၍ စုစုပေါင်းဒေသကာလတန်ဖိုးငွေကျပ် ၂၈၅၁ ဒသမ ၇၄ သိန်းတန်ဖိုးရှိ စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြား ၄၀၁၄၀၀ ပြား(တစ်ပြားလျှင် ငွေ ၇၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ၎င်းဒေသတန်ဖိုးငွေ သိန်း ၂၈၀၉ ဒသမ ၈ သိန်း)၊ အဆင့်နိမ့်ဘိန်း ၂၆၀ ဂရမ်(တစ်ဂရမ်လျှင် ငွေ ၄၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ၎င်းဒေသတန်ဖိုးငွေ ၁ ဒသမ ၀၄ သိန်း)၊ ကက်တမင်း ၂၄ ဂရမ် (တစ်ဂရမ်လျှင်ငွေ ၁၀၀၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ၎င်းဒေသတန်ဖိုးငွေ ၂ ဒသမ ၄ သိန်း)နှင့် Happy Water ၃၅ ဂရမ်(တစ်ဂရမ်လျှင် ငွေ ၁၁၀၀၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ၎င်းဒေသတန်ဖိုးငွေ ၃၈ ဒသမ ၅ သိန်း)တို့ကို သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဖမ်းဆီးရမိတရားခံများဖြစ်သော ညီလောက်စီ၊ အသက် ၃၂ နှစ်၊ ဆိုင်ကပ်၊ အသက် ၃၉ နှစ်နှင့် စည်သူဖြိုး၊ အသက် ၂၂ နှစ်တို့အား မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသော ဆေးဝါးများ ဆိုင်ရာ ဥပဒေအရအရေးယူထားရှိပြီး ကွင်းဆက်ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများအား ဆက်လက်ဖော်ထုတ်လျက်ရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့မှ သတင်းရရှိသည်။

ဝံပုလွေဧရာ (dire wolf) - ဝံပုလွေ ဟုတ်သလား
-----
မျိုးသုဉ်းသွားတဲ့ ခွေးအနွယ်ဝင် သားရဲတိရစ္ဆာန် တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ “dire wolf” ကို သေရွာပြန် ခေါ်နိုင်ပြီဆိုတဲ့ သတင်းတွေ တက်လာလို့ ဖတ်ကြည့်ဖြစ်ပါတယ်။
Dire wolf ခေါ် “ဝံပုလွေဧရာ" ဟာ ဝံပုလွေ ကိုယ်လုံးကိုယ်ပေါက်ရှိပြီး ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေထက် အရွယ် ပိုကြီးပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်နာမည်အတိုင်းဆိုရင် "ကြောက်စရာ့ဝံပုလွေ" လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါမယ်။ ဒိုင်နိုဆောဆိုတာ "ကြောက်စရာ့ ပုတ်သင်"လို့ အဓိပ္ပာယ် ရသလိုမျိုးပေါ့။
ပထမဆုံး ပြောချင်တာက ဝံပုလွေဧရာက ဝံပုလွေ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာပါ။ သုတေသီတွေက အစောပိုင်းမှာတော့ ဝံပုလွေ တစ်မျိုးလို့ ထင်ခဲ့လို့၊ ကန်နစ် ဒိုင်ရတ် (Canis dirus) လို့ သိပ္ပံနာမည်ပေးခဲ့တယ်။ ၂၀၂၁ခုနှစ်က သုတေသနတစ်ခုမှာ ဝံပုလွေဧရာ အရိုးထဲက ဒီအန်အေကို ယနေ့ခေတ် ခွေးမျိုးနွယ်တွေနဲ့ မျိုးဗီဇနှိုင်းယှဉ်တဲ့ အခါမှ ဝံပုလွေဧရာ က ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေနဲ့ အမျိုးမနီးကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ အရိုးအဆစ် ဆင်တူလို့သာ ဝံပုလွေပုံ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ကူး ကြည့်မိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြင်လွယ်အောင် ပြောရရင်၊ နီယန်ဒါတယ် (Neanderthal) လူက ကျွန်တော်တို့နဲ့ အမျိုးအနီးဆုံး လူမျိုးစိတ် ဖြစ်သလို၊ ဝံပုလွေဧရာကိုလည်း ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေနဲ့ အမျိုးအနီးဆုံးဖြစ်မယ်လို့ ထင်နေကြတာပါ။ ဒါပေမယ့် ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေတွေက ဝံပုလွေဧရာ ထက်စာရင်၊ အာဖရိက ခွေးရိုင်း (African wild dog) တို့ ခွေးအ (jackal) နဲ့ ပိုအမျိုးနီးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝံပုလွေ ဧရာကို ကန်နစ် (Canis) ထဲမှာ မထားတော့ဘဲ၊ အေနိုဆိုင်ယွန် (Aenocyon) ဆိုပြီး မျိုးစု သက်သက် ခွဲထုတ် လိုက်ပါပြီ။
အခုသုတေသနကနေ မွေးလိုက်တဲ့ ဝံပုလွေဧရာက ၃ကောင်ပါ။ အထီးနှစ်ကောင်ကို Remus နဲ့ Romulus လို့ နာမည်ပေးထားတယ်။ ဝံပုလွေမ နို့စို့ ကြီးပြင်းခဲ့ပြီး ရောမမြို့ကိုတည်ထောင်တယ်လို့ ပြောစမှတ်ရှိတဲ့ ညီအကို နှစ်ယောက်ကို အစွဲပြုထားတာပါ။ အမတစ်ကောင်ကိုတော့ Game of Thrones ဇာတ်လမ်းတွဲထဲက ဇာတ်ကောင် နာမည် Khalessi လို့ ပေးထားတယ်။ အဲဒီ့ဇာတ်လမ်းမှာ Stark မိသားစုရဲ့ ဝံပုလွေတွေကိုလည်း “dire wolf” လို့ သုံးထားတာကိုး။
အခု “သေရွာပြန်” ခေါ်လိုက်နိုင်ပြီဆိုတဲ့ ဝံပုလွေဧရာတွေက အစစ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဝံပုလွေဧရာ ဒီအန်အေ ထဲကနေ သားမွေးဖြူဖြူ ထူထူရှိမယ့်၊ ကိုယ်လုံးထွားမယ့်၊ ခေါင်း နည်းနည်းပြားမယ့် ဂျင်းန်တွေ စုစုပေါင်း (၁၄) ခုကို မှီငြမ်းပြီး ဝံပုလွေရဲ့ ဒီအန်အေမှာ ပြုပြင်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့ ခွေးရဲ့ သားဥဆဲလ်ထဲမှာ ထည့်မွေး လိုက်တာပါ။
ဝံပုလွေဧရာက အမေရိကတိုက်မှာ နေထိုင်ခဲ့ပြီး မျိုးသုဉ်းသွားတာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တစ်သောင်းကမှပါ။ ဝံပုလွေဧရာ နဲ့ ဝံပုလွေက လမ်းခွဲခဲ့တာ နှစ် ၅.၇ သန်းရှိပြီ ဆိုပါတယ်။ ဥရောပသားတွေ အမေရိကတိုက်ကို နယ်ချဲ့တဲ့အခါ အဲဒီ့မှာ ခွေးတစ်မျိုးကို တွေ့တယ်။ ကိုင်ယိုတီ (coyote) လို့ ခေါ်ကြတယ်။ အခုထိလည်း ရှိနေ ပါတယ်။ အဲဒီ့ ကိုင်ယိုတီ ခွေးကမှ ဝံပုလွေနဲ့ အနီးစပ်ဆုံးပါ။ ကိုင်ယိုတီက ရေခဲခေတ်တုန်းက မြောက် အမေရိက တိုက်ကို ကူးလာတဲ့ ဝံပုလွေ အနွယ်တွေပါ။ သူတို့ ဝင်လာတဲ့အချိန်မှာ ဝံပုလွေဧရာက ရှိနှင့် နေပါပြီ။ မျိုးစု တောင်မှ မတူတဲ့ သူတွေမို့လို့ မျိုးစပ်ယှက်စရာလည်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
အဲဒီ့ သုတေသနက ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေ နမူနာဟာ ဝံပုလွေနဲ့ ဂျင်းန်ပေါင်း (၈၀) ကွဲလွဲတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေ နမူနာက အပြည့်အစုံ မဟုတ်တာကြောင့် "အနည်းဆုံး" (၈၀) ကွဲလွဲမယ်လို့ ဆိုလို ပါတယ်။ (၈၀)ပဲ ကွဲလွဲတာ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ ပြင်တာက အဲဒီ့ထဲက အပြင်ပန်းရုပ်သွင်အတွက် အရေး အကြီးဆုံးလို့ သူတို့ ယူဆတဲ့ (၁၄)ခုပါ။ ပြင်တာကလည်း ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေကို တိုက်ရိုက်ယူတာ မဟုတ်ဘူးနော်။ အဲဒီ့ ဒီအန်အေက အကျိုးအပျက်တွေ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကို အပေါက်ဖာပြီး ခန့်မှန်း ဖော်ထုတ် ထားတာ ဖြစ်တယ်။ ဝံပုလွေဧရာ ဒီအန်အေ အကျိုးအပျက်ကို ခန့်မှန်းထားတဲ့ဟာကိုမှ ဝံပုလွေရဲ့ ဒီအန်အေမှာ ပုံစံတူ ဖြစ်အောင် တနေရာစီ လိုက်ပြင်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ့လို မျိုးဗီဇ ပြင်ထားတဲ့ ဝံပုလွေရဲ့ ဆဲလ်ဝတ်ဆံ (nucleus) ကို ယူပြီး ဆဲလ်ဝတ်ဆံ ထုတ်ထားတဲ့ သားဥဆဲလ်ထဲမှာ ထည့်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့မှ အဲဒီ့ သားဥဆဲလ်ကို ခွေးအမမှာ ထည့်မွေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ (သူတို့ ထုတ်ပြန်တာကို ဖတ်ကြည့်ရသလောက်၊ သုံးထားတဲ့ သားဥဆဲလ်က ဝံပုလွေရဲ့ သားဥဆဲလ်ပဲလား၊ ခွေးရဲ့ သားဥဆဲလ်လားတော့ မသေချာပါ။)
သတင်းတွေမှာတော့ ဝံပုလွေဧရာကို သေရွာက ပြန်ခေါ်နိုင်ပြီလို့ ခေါင်းစဉ်ကြီးတွေ တပ်ရေးကြတော့ နားလည် လွဲသွားနိုင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ဝံပုလွေဧရာက ဝံပုလွေထက် ဂျင်းန် (၈၀) မကလည်း ပိုကွဲပြားနိုင် ပါသေးတယ်။ ကွဲပြားတဲ့ ဂျင်းန် ဘယ်လောက် ရှိဦးမလဲဆိုတာ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။ သက်ရှိရဲ့ ဗီဇစနစ်တွေက ဂျင်းန်တွေသာမက၊ ဂျင်းန်ကို ထိန်းညှိတဲ့ ဒီအန်အေ အစိတ်အပိုင်းတွေ (regulatory region) လည်း ကွဲပြား နိုင်ပါသေးတယ်။ ဂျင်းန် အပိတ်အဖွင့်ကို ဆက်ခြင်းခြင်း (epigenetic imprinting) မှာလည်း ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ့ဟာကျတော့ ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေ တစ်ခုလုံးကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရင်တောင်မှ သိဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါ။
အဲဒီ့ သတင်း ခေါင်းစဉ် အတိုင်းသာဆိုရင် ချင်ပန်ဇီရဲ့ အရေးအပါဆုံး ဂျင်းန် (၁၄)ခုကို လူသန္ဓေသားမှာ ပြုပြင် ထည့်သွင်းပြီး မွေးလိုက်ရင် ချင်ပန်ဇီကို သေရွာပြန်တယ် ခေါ်နိုင်ပါ့မလား။ အခု မွေးလာတဲ့ အကောင်လေးတွေ က ဇီဝနည်းပညာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေ ဂျင်းန် (၁၄)ခု စိတ်ကြိုက်ပြင်ထားတဲ့ ဖန်စီ ဝံပုလွေလေးတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။
လူနဲ့ ချင်ပန်ဇီက ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်မှာ လမ်းခွဲခဲ့တာလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် (၅)သန်းလောက်က ဖြစ်လို့ ဝံပုလွေဧရာနဲ့ ဝံပုလွေထက်တောင် နှစ် တစ်သန်းလောက် နောက်ကျပါတယ်။ မျိုးဗီဇ (၁.၂) ရာခိုင်နှုန်းပဲ ကွာတယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်တော်တို့နဲ့ ချင်ပန်ဇီတောင်မှ ဒီအန်အေ အက္ခရာပေါင်း (၃၅)သန်း ကွဲလွဲပါတယ်။ အဲဒါတွေက ဒီအန်အေ တခုလုံးမှာ ပျံ့နှံ့ပြီး ကွဲပြားနေတာ ဖြစ်လို့၊ ဂျင်းန်များစွာမှာ နည်းနည်းလေးစီ ကွဲပြားပါတယ်။ ဒီတော့ ဂျင်းန် (၁၄) ခုပဲ ပြင်ထားတဲ့ လူက ချင်ပန်ဇီ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဝံပုလွေဧရာ (dire wolf) - ဝံပုလွေ ဟုတ်သလား
-----
မျိုးသုဉ်းသွားတဲ့ ခွေးအနွယ်ဝင် သားရဲတိရစ္ဆာန် တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ “dire wolf” ကို သေရွာပြန် ခေါ်နိုင်ပြီဆိုတဲ့ သတင်းတွေ တက်လာလို့ ဖတ်ကြည့်ဖြစ်ပါတယ်။
Dire wolf ခေါ် “ဝံပုလွေဧရာ" ဟာ ဝံပုလွေ ကိုယ်လုံးကိုယ်ပေါက်ရှိပြီး ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေထက် အရွယ် ပိုကြီးပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်နာမည်အတိုင်းဆိုရင် "ကြောက်စရာ့ဝံပုလွေ" လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါမယ်။ ဒိုင်နိုဆောဆိုတာ "ကြောက်စရာ့ ပုတ်သင်"လို့ အဓိပ္ပာယ် ရသလိုမျိုးပေါ့။
ပထမဆုံး ပြောချင်တာက ဝံပုလွေဧရာက ဝံပုလွေ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာပါ။ သုတေသီတွေက အစောပိုင်းမှာတော့ ဝံပုလွေ တစ်မျိုးလို့ ထင်ခဲ့လို့၊ ကန်နစ် ဒိုင်ရတ် (Canis dirus) လို့ သိပ္ပံနာမည်ပေးခဲ့တယ်။ ၂၀၂၁ခုနှစ်က သုတေသနတစ်ခုမှာ ဝံပုလွေဧရာ အရိုးထဲက ဒီအန်အေကို ယနေ့ခေတ် ခွေးမျိုးနွယ်တွေနဲ့ မျိုးဗီဇနှိုင်းယှဉ်တဲ့ အခါမှ ဝံပုလွေဧရာ က ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေနဲ့ အမျိုးမနီးကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ အရိုးအဆစ် ဆင်တူလို့သာ ဝံပုလွေပုံ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ကူး ကြည့်မိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြင်လွယ်အောင် ပြောရရင်၊ နီယန်ဒါတယ် (Neanderthal) လူက ကျွန်တော်တို့နဲ့ အမျိုးအနီးဆုံး လူမျိုးစိတ် ဖြစ်သလို၊ ဝံပုလွေဧရာကိုလည်း ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေနဲ့ အမျိုးအနီးဆုံးဖြစ်မယ်လို့ ထင်နေကြတာပါ။ ဒါပေမယ့် ယနေ့ခေတ် ဝံပုလွေတွေက ဝံပုလွေဧရာ ထက်စာရင်၊ အာဖရိက ခွေးရိုင်း (African wild dog) တို့ ခွေးအ (jackal) နဲ့ ပိုအမျိုးနီးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝံပုလွေ ဧရာကို ကန်နစ် (Canis) ထဲမှာ မထားတော့ဘဲ၊ အေနိုဆိုင်ယွန် (Aenocyon) ဆိုပြီး မျိုးစု သက်သက် ခွဲထုတ် လိုက်ပါပြီ။
အခုသုတေသနကနေ မွေးလိုက်တဲ့ ဝံပုလွေဧရာက ၃ကောင်ပါ။ အထီးနှစ်ကောင်ကို Remus နဲ့ Romulus လို့ နာမည်ပေးထားတယ်။ ဝံပုလွေမ နို့စို့ ကြီးပြင်းခဲ့ပြီး ရောမမြို့ကိုတည်ထောင်တယ်လို့ ပြောစမှတ်ရှိတဲ့ ညီအကို နှစ်ယောက်ကို အစွဲပြုထားတာပါ။ အမတစ်ကောင်ကိုတော့ Game of Thrones ဇာတ်လမ်းတွဲထဲက ဇာတ်ကောင် နာမည် Khalessi လို့ ပေးထားတယ်။ အဲဒီ့ဇာတ်လမ်းမှာ Stark မိသားစုရဲ့ ဝံပုလွေတွေကိုလည်း “dire wolf” လို့ သုံးထားတာကိုး။
အခု “သေရွာပြန်” ခေါ်လိုက်နိုင်ပြီဆိုတဲ့ ဝံပုလွေဧရာတွေက အစစ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဝံပုလွေဧရာ ဒီအန်အေ ထဲကနေ သားမွေးဖြူဖြူ ထူထူရှိမယ့်၊ ကိုယ်လုံးထွားမယ့်၊ ခေါင်း နည်းနည်းပြားမယ့် ဂျင်းန်တွေ စုစုပေါင်း (၁၄) ခုကို မှီငြမ်းပြီး ဝံပုလွေရဲ့ ဒီအန်အေမှာ ပြုပြင်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့ ခွေးရဲ့ သားဥဆဲလ်ထဲမှာ ထည့်မွေး လိုက်တာပါ။
ဝံပုလွေဧရာက အမေရိကတိုက်မှာ နေထိုင်ခဲ့ပြီး မျိုးသုဉ်းသွားတာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တစ်သောင်းကမှပါ။ ဝံပုလွေဧရာ နဲ့ ဝံပုလွေက လမ်းခွဲခဲ့တာ နှစ် ၅.၇ သန်းရှိပြီ ဆိုပါတယ်။ ဥရောပသားတွေ အမေရိကတိုက်ကို နယ်ချဲ့တဲ့အခါ အဲဒီ့မှာ ခွေးတစ်မျိုးကို တွေ့တယ်။ ကိုင်ယိုတီ (coyote) လို့ ခေါ်ကြတယ်။ အခုထိလည်း ရှိနေ ပါတယ်။ အဲဒီ့ ကိုင်ယိုတီ ခွေးကမှ ဝံပုလွေနဲ့ အနီးစပ်ဆုံးပါ။ ကိုင်ယိုတီက ရေခဲခေတ်တုန်းက မြောက် အမေရိက တိုက်ကို ကူးလာတဲ့ ဝံပုလွေ အနွယ်တွေပါ။ သူတို့ ဝင်လာတဲ့အချိန်မှာ ဝံပုလွေဧရာက ရှိနှင့် နေပါပြီ။ မျိုးစု တောင်မှ မတူတဲ့ သူတွေမို့လို့ မျိုးစပ်ယှက်စရာလည်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
အဲဒီ့ သုတေသနက ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေ နမူနာဟာ ဝံပုလွေနဲ့ ဂျင်းန်ပေါင်း (၈၀) ကွဲလွဲတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေ နမူနာက အပြည့်အစုံ မဟုတ်တာကြောင့် "အနည်းဆုံး" (၈၀) ကွဲလွဲမယ်လို့ ဆိုလို ပါတယ်။ (၈၀)ပဲ ကွဲလွဲတာ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ ပြင်တာက အဲဒီ့ထဲက အပြင်ပန်းရုပ်သွင်အတွက် အရေး အကြီးဆုံးလို့ သူတို့ ယူဆတဲ့ (၁၄)ခုပါ။ ပြင်တာကလည်း ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေကို တိုက်ရိုက်ယူတာ မဟုတ်ဘူးနော်။ အဲဒီ့ ဒီအန်အေက အကျိုးအပျက်တွေ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကို အပေါက်ဖာပြီး ခန့်မှန်း ဖော်ထုတ် ထားတာ ဖြစ်တယ်။ ဝံပုလွေဧရာ ဒီအန်အေ အကျိုးအပျက်ကို ခန့်မှန်းထားတဲ့ဟာကိုမှ ဝံပုလွေရဲ့ ဒီအန်အေမှာ ပုံစံတူ ဖြစ်အောင် တနေရာစီ လိုက်ပြင်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ့လို မျိုးဗီဇ ပြင်ထားတဲ့ ဝံပုလွေရဲ့ ဆဲလ်ဝတ်ဆံ (nucleus) ကို ယူပြီး ဆဲလ်ဝတ်ဆံ ထုတ်ထားတဲ့ သားဥဆဲလ်ထဲမှာ ထည့်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့မှ အဲဒီ့ သားဥဆဲလ်ကို ခွေးအမမှာ ထည့်မွေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ (သူတို့ ထုတ်ပြန်တာကို ဖတ်ကြည့်ရသလောက်၊ သုံးထားတဲ့ သားဥဆဲလ်က ဝံပုလွေရဲ့ သားဥဆဲလ်ပဲလား၊ ခွေးရဲ့ သားဥဆဲလ်လားတော့ မသေချာပါ။)
သတင်းတွေမှာတော့ ဝံပုလွေဧရာကို သေရွာက ပြန်ခေါ်နိုင်ပြီလို့ ခေါင်းစဉ်ကြီးတွေ တပ်ရေးကြတော့ နားလည် လွဲသွားနိုင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ဝံပုလွေဧရာက ဝံပုလွေထက် ဂျင်းန် (၈၀) မကလည်း ပိုကွဲပြားနိုင် ပါသေးတယ်။ ကွဲပြားတဲ့ ဂျင်းန် ဘယ်လောက် ရှိဦးမလဲဆိုတာ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။ သက်ရှိရဲ့ ဗီဇစနစ်တွေက ဂျင်းန်တွေသာမက၊ ဂျင်းန်ကို ထိန်းညှိတဲ့ ဒီအန်အေ အစိတ်အပိုင်းတွေ (regulatory region) လည်း ကွဲပြား နိုင်ပါသေးတယ်။ ဂျင်းန် အပိတ်အဖွင့်ကို ဆက်ခြင်းခြင်း (epigenetic imprinting) မှာလည်း ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ့ဟာကျတော့ ဝံပုလွေဧရာရဲ့ ဒီအန်အေ တစ်ခုလုံးကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရင်တောင်မှ သိဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါ။
အဲဒီ့ သတင်း ခေါင်းစဉ် အတိုင်းသာဆိုရင် ချင်ပန်ဇီရဲ့ အရေးအပါဆုံး ဂျင်းန် (၁၄)ခုကို လူသန္ဓေသားမှာ ပြုပြင် ထည့်သွင်းပြီး မွေးလိုက်ရင် ချင်ပန်ဇီကို သေရွာပြန်တယ် ခေါ်နိုင်ပါ့မလား။ အခု မွေးလာတဲ့ အကောင်လေးတွေ က ဇီဝနည်းပညာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေ ဂျင်းန် (၁၄)ခု စိတ်ကြိုက်ပြင်ထားတဲ့ ဖန်စီ ဝံပုလွေလေးတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။
လူနဲ့ ချင်ပန်ဇီက ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်မှာ လမ်းခွဲခဲ့တာလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် (၅)သန်းလောက်က ဖြစ်လို့ ဝံပုလွေဧရာနဲ့ ဝံပုလွေထက်တောင် နှစ် တစ်သန်းလောက် နောက်ကျပါတယ်။ မျိုးဗီဇ (၁.၂) ရာခိုင်နှုန်းပဲ ကွာတယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်တော်တို့နဲ့ ချင်ပန်ဇီတောင်မှ ဒီအန်အေ အက္ခရာပေါင်း (၃၅)သန်း ကွဲလွဲပါတယ်။ အဲဒါတွေက ဒီအန်အေ တခုလုံးမှာ ပျံ့နှံ့ပြီး ကွဲပြားနေတာ ဖြစ်လို့၊ ဂျင်းန်များစွာမှာ နည်းနည်းလေးစီ ကွဲပြားပါတယ်။ ဒီတော့ ဂျင်းန် (၁၄) ခုပဲ ပြင်ထားတဲ့ လူက ချင်ပန်ဇီ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။