ရုတ်တရက် နှလုံးသွေးကြောပိတ်ခြင်း (Heart Attack)အကြောင်းတစေ့တစောင်း
ရုတ်တရက်နှလုံးသွေးကြောပိတ် Heart attack ဆိုတာ ဘာလဲဆရာ ဖြစ်မှာ စိုးရိမ်လို့ပါ
ကျွန်တော်တို့ရဲ့နှလုံးကြွက်သားတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့သွေးကြောစနစ်ကို ဖြတ်သန်းပြီးနေ့စဉ်သွေးလီတာ (၇၂၀၀) ခန့်ကို ပေးပို့လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိပါသည်။ ဒီနှလုံးကြွက်သားတွေကို အောက်ဆီဂျင်နှင့်သွေးအဓိက ထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့သွေးလွှတ်ကြောတွေကို (ကိုရိုနရီ သွေးလွှတ်ကြော Coronary – arteries လို့ခေါ်ပါတယ်။ - ညာဘက်မှာ သွေးလွှတ်ကြောတစ်ချောင်နှင့်ဘယ်ဘက်မှာ နှစ်ချောင်းရှိတယ်လို့ အကြမ်းဖျဉ်းပြောကြားနိုင်ပါသည်။ ဒီနှစ်လုံးသွေးကြော တစ်ချောင်းချောင်း ရုတ်တရက်ပိတ်ဆို့မှုရှိသည့်အခါ သွေးလည်ပတ်မူ ဟန့်တား ရပ်ဆိုင်းပြီး ရုတ်တရက် နှလုံးသွေးကြောပိတ်ခြင်း (heart attack) ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။
ဘာကြောင့် Heart attack ဖြစ်ရလဲ
အများသိသည့် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်း အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သူများကတော့ ဆေးလိပ်သောက်သူများ သွေးတွင်းအဆီများသူများ အ၀လွန်သူများ၊သွေးတိုးရောဂါရှိသူများ၊ဆီးချိုရောဂါရှိသူများနှင့် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းမျိုးရိုးရာဇ၀င်ရှိသူများ၊ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်သူများဖြစ်ပါသည်။ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းသည့်ဖြစ်စဉ် အဆင့်ဆင့်ကတော့ သွေးလွှတ်ကြော အတွင်းနံရံများထူထဲခြင်း (အက်သရိုစကယ်ရိုးဆင့်)မှ အစပြုပါတယ်။
နားလည်လွယ်အောင်ပြောရရင် သွေးလွှတ်ကြောနံရံမှာ ဆီချေး(ကြေး)ကပ်တာပါ။ ဆီကြေးများ အချိန်ကာလ (၅)နှစ်မှ (၁၀)နှစ် တဖြည်းဖြည်းကြာလာသည့်နှင့်အမျှ များလာကာ သွေးလွှတ်ကြောကို ဖြတ်ပြီးစီးဆင်းသည့်သွေးစီကြောင်းကို တဖြည်းဖြည်းနှင့်ပိတ်ဆို့လာပါသည်။ ဒီကြေးဖတ် ဆီချေးဖတ်တွေဟာ အလွယ်တကူကျိုးပဲ့နံရံမှကွာကျပြီး ပဲ့ထွက်နိုင်ပါတယ်။ သွေးထဲမှာ ဒီအစလေးတွေ ထွက်လာပြီဆိုပါက သွေးထဲ၌ ရှိသော သွေးဥမွှာများကို ဆွဲငင်ပေါင်းစပ်ကာ သွေးခဲအစိုင်အခဲတစ်ခုဖြစ်ပြီး သွေးလွှတ်ကြောကို ရုတ်တရက် သွားပိတ်ပါတယ်။ သွေးစီးဆင်းမှု ရပ်တန့်သွာြး့ပီး လူနာမှာ အပြင်းထန်ဆုံး ရင်ဘတ်အောင့်သည့် ဝေဒနာ (heart attack) ခံစားရမည်ဖြစ်သည်။
heart attack ရရင် အန္တရာယ်ကြီးလား
Heart Attack ရပါက ၅၀% သည် (၂) နာရီအတွင်း သေဆုံးနိုင်ပြီး ၇%သည် ဆေးရုံးမဆင်းမှီ နှစ်ပတ်အတွင်း သေဆုံးနိုင်သည့်အတွက် အလွန်အရေးကြီးသည့် အခြေအနေဖြစ်သည်။
ဘယ်လို ကုသကြမလဲ
ဝေဒနာခံစားရသူသည် ဆေးရုံသို့ အချိန်မှီလာရောက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ နှလုံးသွေးကြောမည်မျှပမဏ၊မည်သည့်သွေးကြော ပိတ်ဆို့သည် ကို (အီ-စီ-ဂျီ) သွေးစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် မှန်းဆသိရှိနိုင်ပါသည်။ အီး-စီ-ဂျီ (ST Segment) တက်နေပါက (STEMI) ဖြစ်သည်ဟု့ခေါ်ဆိုပြီး ပိတ်ဆိုနေ့သည့် သွေးခဲကို အမြန်ဆုံးချေဖျက်နိုင်ရန် (Streptokiase) အကြောဆေးထိုးသွင်းခြင်းဖြင့် ကုသနိုင်သည်။ အောင်မြင်မှု ၅၀% မျှသာဖြစ်သည်။
အကောင်းဆုံးကုထုံးကဘာလဲ
အကောင်းဆုံးကုထုံးအနေဖြင့် နှလုံးသွေးကြောချဲ့စင်တာ (Cath Lab) ရှိသည့်နေရာဖြစ်ပါက ပေါင်မှ လက်ကောက်၀တ်သွေးကြောမှ ပလတ်စတစ်ပိုက်နှလုံးသို့ထည့်သွင်းကာ ပိတ်ဆို့နေသည့် သွေးခဲကို စုပ်ယူခြင်း သွေးကြောထောက်ကိရိယာထည့်ခြင်း စသည့်ဖြင့် ကုသနိုင်သည်။ ၁၀၀% နီးပါးကုသပျောက်ကင်းနိုင်သည်။ စတင်ရောဂါခံစားရသည့်အချိန်မှစ၍ ၃နာရိအတွင်းကုသခံယူပါက အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ကျွမ်းကျင်သည့် သူနာပြုများ၊ နှလုံးဆရာ၀န်များဖြင့် (၂၄)နာရီလည်ပတ်နိုင်သည့် Primary (PCI) နှလုံးကုသမူဌာန စင်တာရှိမှသာ ကုသမှုခံယူနိုင်သည့် အနေအထားဖြစ်သည်။
နှလုံးသွေးကြောချဲ့ အချိန်မှီ ကုသမူု့ မရလျင် ဘာတွေဖြစ်နိုင်လဲ
ဆေးရုံသို့ အချိန်မှီမရောက်ရှိပါက အချိန်ကြာမြှင့်သည့်နှင့် အမျှ နှလုံးကြွက်သားများ ထိခိုက်မှုများပြားပြီး ကုသမှုကောင်းစွာပေးသော်ညားလည်း ဝေဒနာခံစားရသူအ နေဖြင့် ၁၀၀% ပျောက်ကင်းနိုင်မှု နည်းပါးနိုင်ပါသည်။ နာတာရှည် နှလုံးအားနည်းရောဂါအဖြစ်ကျန်ရှိနေနိုင်သည်။အခြားနှလုံးသွေးကြောပိတ်ခြင်း အမျိုးအစား NSTEMI (တဝက်တပျက်သွေးကြောပိတ်ဟု့ဆိုလျင်ရ) မှာ အရေပြားအောက်တွင် ထိုးဆေး Heparin သွေးကျဲဆေးထိုးခြင်းဖြင့် ကုသနိုင်သည်။
နှလုံးသွေးကြောပိတ်ဆို့ခြင်းကို ယာယီအားဖြင့် သက်သာစေသော်လည်း နောင်တစ်ချိန်တွင် နှလုံးသွေးကြောထောက်ကိရိယာ ထည့်သွင်းခြင်း ဘူပေါင်းဖြင့်နှလုံးသွေးကြောချဲ ု့ခြင်း များလိုအပ်နိုင်သည်။
ကုသမူ့ ခံပြီးသူတွေ ဘာတွေဆက်လုပ်သင့်လဲ
ကုသမှုခံယူပြီး ပျောက်ကင်း သက်သာပါကလဲနောက်ထပ်ပြန်မဖြစ်စေရန် သွေးပေါင်ထိန်းခြင်း၊ ဝိတ်ချခြင်း၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားလေ့ကျင့်ခန်းများပြုလုပ်ခြင်းများ အပြင် Aspirin ACEI Statin (သွေးတွင်း အဆီကျဆေး သွေးကြဲဆေး ) အစရှိသည့်ဆေးများ တစ်သက်လုံးမှီဝဲသုံးစွဲရန်လိုအပ်ပါသည်။ အားလုံးဥာဏ်သတိဖြင့် နှလုံးသွေးကြောရုတ်တရက်ပိတ်ခြင်းမှကင်းဝေးနိင်ကြပါစေ။
#cd
