Neptune ဂြိုလ်မှာ လက်ရှိရှာဖွေတွေ့ရှိထားတဲ့ ဂြိုဟ်ရံလ ၁၆ စင်း ရှိပြီး အကြီးဆုံးနဲ့ အထင်ရှားဆုံး လ ကတော့ "Triton (ထရိုင်တွန်)" ဖြစ်ပါတယ်။
Triton ဟာ နေအဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာ ဂြိုဟ်ကြီးရဲ့ ပတ်လမ်းနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် လည်ပတ်နေတဲ့ retrograde orbit နဲ့ တစ်ခုတည်းသော လ ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။
သိပ္ပံပညာရှင်တွေက Triton ကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းသန်းပေါင်းများစွာက Kuiper Belt ကိုင်ပါး ခါးပတ် ထဲကနေ Neptune ရဲ့ ဆွဲအားကြောင့် ဖမ်းယူခံခဲ့ရတဲ့ အာကာသဝတ္ထု Kuiper Belt Object တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။
Triton ဟာ Kuiper Belt ရဲ့ အထင်ရှားဆုံး ဂြိုဟ်သိမ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Pluto ပလူတိုနဲ့ များစွာသော တူညီမှုတွေ ရှိပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လ လိုပဲ Triton ဟာလည်း Neptune နဲ့ တစ်ပြိုင်တည်း လည်ပတ်မှု (synchronous rotation) မှာ ရှိနေပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ Triton ရဲ့ မျက်နှာပြင်တစ်ခြမ်းက Neptune ကို အချိန်တိုင်း မျက်နှာမူလျက် ရှိနေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ Triton ရဲ့ ပတ်လမ်းအနေအထား (orbital inclination) က ထူးခြားတာကြောင့် သူ့ရဲ့ ဝင်ရိုးစွန်းဒေသနှစ်ခုလုံးဟာ နေကို တစ်လှည့်စီ မျက်နှာမူတာမျိုး ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် သူ့ရဲ့မျက်နှာပြင်မှာ နိုက်ထရိုဂျင် ရေခဲမီးတောင်တွေ (Cryovolcanoes) ရှိပြီး ဥပမာ - နိုက်ထရိုဂျင်၊ မီသိန်းနဲ့ အမ်မိုးနီးယားတွေ ပူပြင်းတဲ့ရေပူစမ်းလို ပန်းထွက်နေတာမျိုးတွေ တွေ့ရပါတယ်။
Triton ရဲ့ မျက်နှာပြင်ဟာ နေအဖွဲ့အစည်းထဲမှာ အအေးဆုံးနေရာများထဲက တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလို ထူးခြားတဲ့ လည်ပတ်မှုနဲ့ ပတ်လမ်းကြောင်းဝိသေသ တွေကြောင့် Triton ဟာ နေအဖွဲ့အစည်းထဲက စိတ်ဝင်စားစရာအကောင်းဆုံး ဂြိုဟ်ရံလတွေထဲက တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိနေပါတယ်။
