1979 မှာ Jupiter ဂြိုလ်အနားကနေ voyager 1 ဂြိုလ်တုက ဖြတ်သွားရတော့ လမ်းကြုံ ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး ကမ္ဘာကိုပြန်ပို့နိုင်ခဲ့တယ် ။
ဒီကရတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေထဲက Jupiter ဂြိုလ်ရဲ့ အရံလ Europa ကို ရိုက်ထားတဲ့ ပုံတွေ မှာထူးခြားတာတစ်ခုတွေ့တယ်။ ပုံမှန် ဂြိုလ်တွေရဲ့မျက်နှာပြင်မှာ ဂြိုလ်သိမ် တွေဝင်တိုက်တဲ့ ဒါဏ်တွေ ခံရလို့ ကျောက်ပေါက်မာတွေရှိနေတယ် ၊ အင်္ဂါဂြိုလ်၊ လတို့ မှာလိုမျိုးပေါ့ ။
ဒါမယ့် ၁၉၇၉ ကရခဲ့တဲ့ ပုံတွေမှာ အဲ့လိုမျိုးမရှိနေဘူး ဂြိုလ်က ချောမွေ့နေတော့ တစ်ခုခုထူးဆန်းနေတာ ပဲဆိုပြီးနောက်ထပ်လေ့လာရေးတွေဆက်လုပ်တယ်။ အဲ့မှာ ထပ်ရလာတဲ့ data တွေကြောင့် Europa မှာရေရှိနိုင်လောက်တယ်ဆိုတာကို သိလာရတယ်။ ဒါမယ့် ပိုသေချာရအောင် Europa အနားမှာ ဂြိုလ်တုတစ်လုံးထားပြီး လေ့လာလို့ရနေအောင် ဒီeuropa clipper mission ကို စတာ။ ရေရှိနေတဲ့အပြင် Europa ရဲ့ ရေအောက်မျက်နှာပြင်မှာ ကမ္ဘာ မှာလိုမျိုး Thermal မီးတောင်တွေ ရှိနိုင်လောက်တာကို ပါတွေ့ပြီး ဒီမီးတောင်တွေမှာ သက်ရှိရှင်သန်နေလောက်တာကိုပါ တွေးမိလာကြတယ်။
ပုံမှန် Jupiter ဂြိုလ်ရဲ့ဗဟို မှာ hydrogen တွေအများကြီးစုနေတယ်။ဒီမှာ အရမ်းများတဲ့ pressure နဲ့ temperature တွေကြောင့် ဒီက hydrogen ပုံစံ က gaseous ပုံစံမဟုတ်တော့ပဲ metallic liquid ပုံစံဖြစ်နေတယ်။အဲ့တာအပြင် Jupiter ကိုယ်တိုင်က အရမ်းများတဲ့ အရှိန်နဲ့လည်နေတာ ဆိုတော့ ဒီကနေ magnetic လှိုင်းတွေထွက်တယ်။ ကမ္ဘာမှာတစ်နှစ်လောက်ထွက်တဲ့ radiation ထက် အဆ ၂၀၀၀၀ လောက်များတယ်။
ဒီလို လှိုင်းတွေကြောင့် အနားမှာ ဖြတ်သွားတဲ့ electronic ပစ္စည်းမှန်သမျှ ကကြာကြာထားဖို့မလွယ်ပဲ ပျက်ဖို့လွယ်တယ်။ Voyager 1 ဖြတ်သွားတုန်းကလည်း ဒီလှိုင်းတွေကြောင့် တစ်ချို့ ကိရိယာတွေ အလုပ်မလုပ်တော့ပဲ ရပ်သွားတယ်။ဒီလှိုင်းတွေက Europa တို့ IO တို့လို Jupiter ရဲ့ အရံလတွေပေါ်မှာကို သက်ရောက်နေပြီး ဒီဂြိုလ်တွေမှာလည်း electronic chip တွေ ကြာကြာမခံဘူး။
အဲ့တော့ Europa အရံလအနားမှာ ဂြိုလ်တုတစ်လုံးကို အကြာကြီးထားပြီးလေ့လာရေးလုပ်ဖို့က မလွယ်ဘူးပေါ့ ကြာကြာရှိတာနဲ့ ဒီmagnetic လှိုင်းဒါဏ်တွေကြောင့် အထဲ က circuit တွေ အကုန်ပျက်ကုန်မှာပဲ ။
ဒီတော့ အခု Europa clipper mission မှာ အဲ့ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ဂြိုလ်အနားမှာ တစ်ချိန်လုံးပတ်ပြီးရှိနေတာထက် ဂြိုလ် အနားကို ခဏခဏ ဖြတ်ပျံမယ့်နည်းကို သုံးဖို့ရွေးထားတယ်။ ဂြိုလ်အနားက ဖြတ်ပျံမယ် ပြီးရင် အဲ့အချိန်အတွင်းမှာ ရသမျှ data ဖမ်း အကုန်ယူ ပြီး ဂြိုလ်အနားက အဝေးကိုမြန်မြန်ပြန်ထွက်ပြေး ပြီးကမ္ဘာကို data တွေပြန်ပို့မယ့် plan ပြင်ထားတယ်။
Europa mission က သိပ်မကြာလေးခင်ကမှ စတယ်ဆိုပေမယ့် ရလာမယ့် data တွေက လာမယ့် ၂၀၃၁ ကျ မှ ကမ္ဘာ ကိုစရောက်လာဖို့ရှိတယ် ။
ဒီကရတဲ့ Data တွေအပေါ်အခြေခံပြီး Europa မှာ ရေရှိမရှိ သက်ရှိတွေ အသက်ရှင်နေနိုင်မလားဆိုတာ ဆုံးဖြတ်လာနိုင်မယ်ပေါ့ ။
၂၀၂၂ ကလည်း ESA ( Europe space agency ) ကနေ ဘေးက အရံ လတစ်ခုကို mission လွှတ်ထားသေးတယ် ။ Europa clipper လည်း မရှေးမနှောင်းလောက်မှာရောက်ပြီး အတူတူလေ့လာရေးတွေလုပ်ကြမှာပါ။
