အသက် ၁၅ နှစ် အရွယ် အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံသား ဟဲမန်ဘီကယ်လီ (Heman Bekele) ဟာ အံ့မခန်းတဲ့ ဆေးပညာဆိုင်ရာ တီထွင်မှုတစ်ခုကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်
ဟဲမန်ဘီကယ်လီ ဟာ အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ၊ Addis Ababa မြို့မှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး အသက် ၄ နှစ်အရွယ်မှာ မိသားစုနဲ့အတူ အမေရိကန်ကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ် အီသီယိုးပီးယားမှာ နေထိုင်ခဲ့စဉ်က နေပူဒဏ်အောက်မှာ အချိန်ကြာမြင့်စွာ အလုပ်လုပ်ကြရတဲ့ လုပ်သားတွေရဲ့ အရေပြားကာကွယ်မှု အားနည်းတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ် ဒါကဘဲ သူ့ကို အရေပြားကင်ဆာအတွက် ကုသနည်းတစ်ခု ရှာဖွေဖို့လှုဆော်မှု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်
အသက် ၁၄ နှစ်အရွယ် (၂၀၂၃ ခုနှစ်) မှာ ဟဲမန်ဟာ "Skin Cancer Treating Soap" (SCTS) လို့ခေါ်တဲ့ အထူးဆပ်ပြာခဲ တစ်မျိုးကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ် သူ့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ အရေပြားကင်ဆာကို တတ်နိုင်တဲ့ဈေးနှုန်းနဲ့ လွယ်လွယ်ကူကူ ကုသနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခု ဖန်တီးဖို့ ဖြစ်ပါတယ် လက်ရှိ အရေပြားကင်ဆာ ကုသမှုတွေဟာ ဒေါ်လာသောင်းနဲ့ချီ ကုန်ကျကြပါတယ်
အဲ့ဒီဆပ်ပြာမှာ imiquimod လို့ခေါ်တဲ့ အဓိကပါဝင်ပစ္စည်းတစ်မျိုး ပါဝင်ပါတယ် Imiquimod ဟာ အရေပြားကင်ဆာအချိုကို ကုသရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ဆေးဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် လိမ်းဆေးအဖြစ် အသုံးပြုကြပါတယ်
နောက်ပြီး အဲ့ဒီဆပ်ပြာထဲမှာ lipid-based nanoparticles နာနိုမှုန်လေးတွေ ကို ထည့်သွင်းအသုံးပြုထားကာ ဒီ နာနိုမှုန်လေးတွေဟာ ဆပ်ပြာကို ရေနဲ့ဆေးချပြီးတဲ့နောက်မှာတောင် အရေပြားပေါ်မှာ ကပ်ညှိနေအောင် ဖန်တီးထားတာဖြစ်ပြီး ကင်ဆာကို တိုက်ထုတ်ပေးမယ့် ဆေးကို စုပ်ယူနိုင်အောင် ကူညီပေးပါတယ်
ဟဲမန် ရဲ့ အဓိကရည်မှန်းချက်ကတော့ အရေပြားကင်ဆာ ကုသမှုကို ကုန်ကျစရိတ်နည်းနည်း နဲ့ ကုသနိုင်ဖိုဖြစ်ပါတယ် သူ့ရဲ့ ဆပ်ပြာတစ်ခဲကို ဒေါ်လာ ၀.၅၀ ခန့်သာ ကုန်ကျနိုင်တယ် လို့ သူက ခန့်မှန်းထားပြီး လက်ရှိ ကုသမှုတွေဖြစ်တဲ့ ဒေါ်လာ ၄၀,၀၀၀ ကျော် ကုန်ကျမှုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် သိသိသာသာ သက်သာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်
ဒီလို တီထွင်မှုတွေကြောင့်ဘဲ သူဟာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ 3M Young Scientist Challenge ပြိုင်ပွဲမှာ အနိုင်ရခဲ့ပြီး ဆုကြေး ဒေါ်လာ ၂၅,၀၀၀ ရရှိခဲ့ပါတယ် အဲ့ဒီနောက် ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာတော့ TIME မဂ္ဂဇင်းရဲ့ Kid of the Year ဆုကို ထပ်မံရရှိခဲ့ပါတယ်
အခုအချိန်မှာတော့ ဟဲမန် ဟာ မော်လီကျူးဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး သူ့ရဲ့ဆပ်ပြာကို ဆက်လက်သုတေသနပြု စမ်းသပ်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ် ၂၀၂၈ ခုနှစ်မှာ FDA အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်ရရှိဖို့နဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အရေပြားကင်ဆာ ကုသမှုကို တန်းတူညီမျှစွာ ရရှိနိုင်ဖို့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ အဖွဲအစည်းတစ်ခု တည်ထောင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်
#knowledge #ဗဟုသုတ
