ဂေါ်ဖီထုတ်အသေး (Brussels sprouts)၊ မှာ ဖော်လိပ်(folate)၊ ဗိုက်တာမင် C, E, K တွေအပြင် အမျှင်ဓာတ်လုံလုံလောက်လောက်ပါပါတယ်။ အမျှင်ဓာတ်တွေက သကြားစုပ်ယူမှုကိုကောင်းစွန်ချိန်ညှိနိုင်ပြီး ဆီးချိုအမှတ် ရောဂါကိုကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ ကယ်လိုရီပါဝင်မှုလည်းနည်းတာကြောင့် ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေကို ဝိတ်ချလိုသူတွေစားသင့်တယ်လို့ရေးပါတယ်။
ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေက glucosinolate ပါဝင်ပြီး သိုင်းရွိုက်ဂလင်းက အိုင်အိုဒင်း မစုပ်ယူနိုင်အောင်တားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေကို goitrogens လို့ ခေါ်ပါတယ်။ သိုင်းရွိုက်ဟိုမုန်းအားနည်းခြင်း ( hypothyroidism ) ကြောင့်အဝလွန်နေသူအတွက် ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေက ကိုယ်အလေးချိန်ကျစေဖို့ ခက်ပါလိမ့်မည်။ အိုင်အိုဒင်းချိုတဲ့လို့ဖြစ်တဲ့ hypothyroidism လူနာတွေအတွက် ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေကို မစားဖို့ပြောတဲ့ စာတမ်းတွေရှိပါတယ်။
Hyperthyiodism ဆိုတာ သိုင်းရွိုက်ဟိုမုန်းထုတ်လုပ်မှုလွန်ကဲပြီး ဟိုမုန်းအများကြီးလျှံထွက်နေတာပါ။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းက Iodine စုပ်ယူမှုကို တားဆီးပေးလျှင် သိုင်းရွိုက်ဟိုမုန်းထုတ်တာ နည်းသွားစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် iodine စုပ်ယူမှုကိုတားပေးပြီး အကျိုးပြုအဟာရတွေပါတဲ့ ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေကိုစားပေးတာကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးတွေရှိပါတယ်။ စားခြင်း၊ မစားခြင်းက စာဖတ်သူသဘောပါ။
The American Journal of Clinical Nutrition က ပြုလုပ်တဲ့ ၁၀ နှစ်တာလေ့လာမှုမှာ အရွက်များများစားခြင်း ( အထူးသဖြင့် ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေကိုစားခြင်း ) က နှလုံးရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်းလျော့နည်းစေတဲ့အပြင် နှလုံးရောဂါကြောင့်သေဆုံးနှုန်းလည်း ကျဆင်းစေတယ်လို့ ရေးပါတယ်။ ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေမှာပါတဲ့ indole-3-carbinol ဆိုတဲ့ အပင်ထွက်ပစ္စည်းက အမျိုးသမီးဟိုမုန်း အီစထရိုဂျင်ရဲ့ အစွမ်းကို ထိန်းညှိပြီး ဇီဝလူပ်ငန်းကိုလည်း သဘာဝအတိုင်းမှန်ကန်စေပြီး အီစထရိုဂျင်လွန်ကဲမှုကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရာသီမမှန်ခြင်း၊ လိင်စိတ်ကျဆင်းခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း နှင့် လေပွခြင်းကို သက်သာစေတယ်ရေးပါတယ်။
အပင်ကထုတ်ပေးတဲ့ ကျန်းမာရေးအကျိုးပြု phytonutrients အမြောက်အမြားပါဝင်ပြီး ရောင်ရမ်းခြင်းကိုလျော့ကျစေတာကြောင့် ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းကိုလျော့နည်းစေတယ်။ ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေမှာပါဝင်တဲ့ glucosinolates ဟာ ကင်ဆာကာကွယ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်ရေးပါတယ်။
Glucosinolates ကနေဖြစ်လာတဲ့ indoles နှင့် isothiocyanates တွေမှာ DNA ပျက်စီးမှုကိုကာကွယ်နိုင်စွမ်း၊ ကင်ဆာဖြစ်စေသောအရာများထံမှ ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ၊ ဘက်တီးရီးယားသတ်နိုင်စွမ်း နှင့် ဗိုင်းရပ်သတ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ ကြွက်တွေနှင့် စမ်းသပ်တဲ့အခါတွေ့ရပါတယ်။ ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေမှာပါတဲ့ sulforaphane တွေက ကင်ဆာကို တိုက်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။
Minnesota က ပါမောက္ခ Lee Wattenburg က ဂေါ်ဖီထုပ်မှာပါတဲ့ အဆီအနှစ်တွေက ကင်ဆာဆဲလ်တွေဖြစ်တည်နှုန်း၊ ကြီးထွားနှုန်းကို တားပေးတယ်ဆိုပါတယ်။ ဂေါ်ဖီထုပ်မျိုးနွယ်စုဝင်တွေမှာပါတဲ့ indole-3-carbinol, isothiocyanates, glucosinolates, dithiolethiones, phenols တွေက ကင်ဆာဖြစ်စေတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းပြောင်းလဲမှုကိုတားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။အသည်းကအညစ်အကြေးတွေရှင်းထုတ်နိုင်အောင်လှုံ့ဆော်ပေးပါတယ်။ Antioxidants လို free radicals တွေကိုလည်း ရှင်းပေးပါတယ်။ ကင်ဆာအကျိတ်ကို နှိုးဆော်ပေးတဲ့ပစ္စည်းတွေကို ကင်ဆာအကျိတ်ဆီမရောက်အောင်ထားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင်းကင်ဆာဝေဒနာရှင်တွေအတွက်အဆင်ပြေတယ်လို့ ယူဆလို့ရပါမည်။