၁၉၅၁ ခုနှစ်တုန်းက ဟင်နရီယက်တာလတ်ခ်စ် (Henrietta Lacks) ဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ မေရီလန်းပြည်နယ် (Maryland)၊ ဘော်လ်တီမိုးမြို့ (Baltimore) က Johns Hopkins ဆေးရုံကို သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာ ကုသဖို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ် အဲ့ဒီအခါ ဆရာဝန်တွေဟာ သူမရဲ့ခွင့်ပြုချက်မယူဘဲ သူမရဲ့ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို ထုတ်ယူပြီး ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ လေ့လာခဲ့ပါတယ်
ထူးခြားတာကတော့ ဒီဆဲလ်တွေဟာ သာမန်ဆဲလ်တွေလို ေxသဆုံးမသွားဘဲ အကန့်အသတ်မရှိ ဆက်လက်ပွားများနေတာကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ် ဒါကြောင့် ဒီဆဲလ်တွေကို သူမရဲ့နာမည်ဖြစ်တဲ့ Henrietta Lacks ရဲ့ အစအက္ခရာတွေကိုယူပြီး HeLa ဆဲလ်တွေ လို့ အမည်ပေးခဲ့ပါတယ်
HeLa ဆဲလ်တွေဟာ ဆေးပညာနယ်ပယ်မှာ ကြီးမားတဲ့ တိုးတက်မှုတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ် HeLa ဆဲလ်တွေကို သုတေသီတွေက ပိုလီယိုဗိုင်းရပ်စ် (polio virus) ကာကွယ်ဖို့ အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး နောက်ဆုံးမှာ ပိုလီယိုကာကွယ်ဆေးကို တီထွင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်
နောက်ပြီး ဒီဆဲလ်တွေကို အာကာသထဲမှာရှိတဲ့ ဆဲလ်တွေရဲ့တုံ့ပြန်ပုံကို လေ့လာဖို့လည်း အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ် ဒါတင်မကသေးဘဲ ကင်ဆာ၊ အေအိုင်ဒီအက်စ် (AIDS)၊ ကိုယ်ပွားဖန်တီးခြင်းနဲ့ ဖန်ပြွန်သန္ဓေသားဆိုင်ရာ သုတေသနတွေအတွက်လည်း ဒီဆဲလ်တွေဟာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေခဲ့ပါတယ်
အဲဒီခေတ်တုန်းက လူနာတွေရဲ့ ခွင့်ပြုချက်မယူဘဲ ဆဲလ်တွေကို အသုံးပြုတာဟာ ဥပဒေအရ တရားဝင်ခဲ့ပါတယ် ဒါပေမဲ့ ဟင်နရီယက်တာလတ်ခ်စ် ရဲ့ မိသားစုဟာ ဆေးပညာလောကမှာ သူမရဲ့အရေးပါတဲ့ ပံ့ပိုးမှုအတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာအထိ မသိရှိခဲ့ကြပါဘူး ဒါ့အပြင် သူမရဲ့ဆဲလ်တွေဟာ စီးပွားရေးအရ အကျိုးအမြတ်တွေ အများကြီးရရှိခဲ့ပေမဲ့ မိသားစုကတော့ ဘယ်လိုအကျိုးအမြတ်မှ မရရှိခဲ့ပါဘူး
၂၁ ရာစုမှာ ရီဘက်ကာစကလု (Rebecca Skloot) ရဲ့ “The Immortal Life of Henrietta Lacks” စာအုပ် ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက်မှသာ ဒီအကြောင်းအရာဟာ လူအများသိရှိခဲ့ကြပြီး ဆေးပညာနယ်ပယ်မှာ လူနာရဲ့ခွင့်ပြုချက်ရယူဖို့နဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေကို ဆွေးနွေးစရာတွေ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်
ဒါကြောင့် ခုအချိန်ထိ ဟင်နရီယက်တာလတ်ခ်စ် ဟာ သူမရဲ့ဆဲလ်တွေနဲ့အတူ ဆေးပညာလောကကို ထာဝရအသက်ရှင်သန်နေစေတဲ့ သူရဲကောင်းတစ်ဦးအဖြစ်ရှိနေပါတယ်
#knowledge #ဗဟုသုတ #facts #whatthefacts