လောင်းလုံးမှာ ဝေလငါးမန်း သုံးကောင် သောင်တင် သေဆုံး
တနင်္သာရီတိုင်း၊ လောင်းလုံးမြို့နယ်၊ ကျောက်တွင်းရွာအနီးရှိ ဆင်ထောင့်ကမ်းခြေမှာ ငါးဖမ်းသမားတွေကြောင့် ဝါဇီပျောက် (ပျော့) အမျိုးအစား ဝေလငါးမန်း သုံးကောင် သောင်တင် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
“ငါးဖမ်းလှေတစီးက တခြားငါးတွေကို ပိုက်ဝိုင်းပြီးတော့ ဖမ်းတဲ့အချိန်မှာ ပိုက်ကွန်ထဲမှာ အဲဒီငါးတွေလည်း ပါလာတာပေါ့။ အဲဒီငါးတွေကို ပင်လယ်ထဲ ပြန်မချဘဲ သောင်ပြင်ပေါ်မှာပဲ တင်ခဲ့တဲ့အတွက် သေဆုံးသွားတာပါ” လို့ ဒေသခံ တယောက်က ပြောပါတယ်။
ဝေလငါးမန်း သုံးကောင် ဆင်ထောင့်ကမ်းခြေမှာ သောင်တင် သေဆုံးနေတာကို ဒေသခံတွေက ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့၊ နေ့လယ် ၁ နာရီ ဝန်းကျင်လောက်မှာ တွေ့ရှိခဲ့ကြတာ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပြီး အဲဒီ ဝေလငါးမန်းတွေဟာ အရွယ်အစားအားဖြင့် တကောင်ကတော့ ၂၈ ပေခန့် ရှိကာ နောက်ထပ် နှစ်ကောင်ကတော့ ၁၀ ပေကျော်အရွယ် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဒါက သဘာဝတရားကြောင့် သေတာမဟုတ်ဘူး။ လူဖမ်းလို့ ဖြစ်တာ။ အရင်ကလည်း အဲဒီလိုပဲ။ ဖမ်းမိလို့ရှိရင် ကျွန်တော်တို့က သွားပြောတာ။ ငါးကြီးတွေကို ရေထဲပြန်တွန်းချထားခဲ့ဖို့။ အခုက ကျွန်တော်တို့ မရှိလိုက်တဲ့အချိန်၊ ပြောမယ့်သူကလည်း မရှိဘူးဆိုတော့ သောင်ပြင်ပေါ်မှာ ဒီတိုင်း ထားခဲ့တာပေါ့။ တကောင်တည်းလည်း မဟုတ်ဘူး။ သုံးကောင်တောင် တင်ခဲ့တာ။ တော်တော် နှမြောဖို့ကောင်းတယ်” လို့ သူက ပြောပါတယ်။
အခုလို ငါးဖမ်းသမားတွေကြောင့် လောင်းလုံးဒေသမှာ ဝေလငါးမန်းတွေ သေဆုံးနေတာဟာ ၎င်းရဲ့ အတွေ့အကြုံအရ အခု တကြိမ်နဲ့ဆို သုံးကြိမ်လောက် ရှိနေပြီဖြစ်ပြီး ရေထဲ တွန်းချပြီး ပြန်လွှတ်တာကတော့ နှစ်ကြိမ် ကြုံဖူးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီ ဝေလငါးမန်းတွေဟာ လောင်းလုံးမြို့နယ်အတွင်းက ဆင်ထောက်ကမ်းခြေ၊ တယောကမ်းခြေနဲ့ ဖိုးဖိုးကျောက် ကမ်းခြေတို့မှာ နှစ်နှစ်ကို တကြိမ် ပေါ်လာတတ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ဘက်မှာ ပုစွန်ဆိတ် သေးသေးလေးတွေ ပေါ်တဲ့အချိန်ရှိတယ်။ အရှေ့ဘက်က လေတိုက်ချိန်၊ တန်ဆောင်မုန်းလလောက်မှာပေါ့။ အဲဒီ ပုစွန်လေးတွေကို သူတို့က လာစားကြတာ။ ပုစွန်တွေက ငါးပိလုပ်တဲ့ ပုစွန်လေးတွေပေါ့။ ငါးဖမ်းသမားတွေကလည်း အဲဒီ ပုစွန်တွေကိုပဲ ဖမ်းတာ။ အဲဒီအချိန်မှာ ဒီငါးတွေလည်း ဖမ်းမိတာပေါ့။ ဒီငါးတွေက ဒီမှာ နေထိုင် ကျက်စားတာတော့ မဟုတ်လောက်ဘူး ထင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့လည်း ဒီရာသီလေးပဲ တွေ့ဖူးတာဆိုတော့လေ။ ကျန်တဲ့အချိန်တွေဆို မရှိဘူး” လို့ သူက ပြောပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွေကလည်း တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ ပုလောမြို့နယ်၊ ကျောက္ကာရွာနဲ့ ကျွန်းစုမြို့နယ်၊ သဲတန်းကျေးရွာအနီးမှာ ဝေလငါးမန်းတချို့ သေဆုံးပြီး သောင်တင်ခဲ့ဖူးတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဝေလငါးမန်းဟာ ငါးမန်းမျိုးနွယ်ဝင်ဖြစ်ကာ အလွန်ရှားပါးပြီး မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး အန္တရာယ်ရှိတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တဲ့အပြင် သက်တမ်းအရင့်ဆုံး ငါးမန်းမျိုးစိတ်ဖြစ်ကာ ကမ္ဘာပေါ်က ငါးမျိုးစိတ်တွေ အားလုံးထဲမှာ အရွယ်အစား အကြီးမားဆုံး ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဝေလငါးမန်းတွေဟာ အရှည် ၁၄ မီတာ (၄၆ ပေနီးပါး) အထိ ရှည်လျားပြီး အလေးချိန် ၁၂ တန်ခန့်အထိ ကြီးထွားနိုင်ကြတယ်လို့ သိရပြီး အဲဒီလို အကောင်ကြီးထွားလွန်းပေမယ့်လည်း ဝေလငါးမန်းတွေရဲ့ သွားတွေကတော့ အလျား ၆ မီလီမီတာအထိသာ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီ ဝေလငါးမန်းတွေဟာ ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာတွေရဲ့ အပူပိုင်းနဲ့ အပူလျော့ပိုင်း ရေပြင်တွေမှာ ကျက်စားလေ့ရှိပြီး မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား စတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ Adman Sea မှာ ကျက်စားကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။
မြန်မာပြည်မှာဆိုရင်တော့ တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်း၊ မြိတ်ကျွန်းစု အပါအဝင် မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်နဲ့ တခြား ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတွေမှာလည်း တွေ့ရရှိရတတ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဝေလငါးမန်းတွေကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်ကစပြီး မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး အန္တရာယ်ရှိတဲ့ မျိုးစိတ် (Endangered - EN) Endangered (EN) အဆင့်အဖြစ် သဘာဝ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသမဂ္ဂ (IUCN - International Union for Conservation of Nature) က သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။
