ခွေးလေးတွေ၊ ကြောင်လေးတွေမှာ အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အရေပြားပြဿနာများ
သင့်အိမ်က ချစ်စရာကောင်းတဲ့ ခွေးလေး၊ ကြောင်လေးတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် အာဟာရဓာတ် တွေပြည့်ဝဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။ အဲ့ဒီအာဟာရဓာတ်တွေထဲမှာမှ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း (thyroid hormone) ထုတ်လုပ်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ဟာ သူတို့လေးတွေရဲ့ အရေပြားနဲ့ အမွေးအမျှင်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် အဓိကကျတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေပါတယ်။ အိုင်အိုဒင်းဓာတ် ချို့တဲ့ခဲ့မယ်ဆိုရင် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ပုံမှန်မဟုတ်တော့ဘဲ အရေပြားဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေ အပါအဝင် ကျန်းမာရေးပြဿနာမျိုးစုံကို ကြုံတွေ့လာရနိုင်ပါတယ်။
အိုင်အိုဒင်းဓာတ်က ဘာကြောင့် အရေးကြီးတာလဲ။
အိုင်အိုဒင်းဟာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေဖြစ်တဲ့ Thyroxine (T4) နဲ့ Triiodothyronine (T3) တို့ကို ထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ အဓိက သတ္တုဓာတ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟော်မုန်းတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ် (metabolism) ကို ထိန်းညှိပေးပြီး ဆဲလ်တွေရဲ့ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှု၊ စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ထိန်းညှိမှုတွေမှာ အရေးပါတဲ့အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အရေပြားဆဲလ်တွေနဲ့ အမွေးအမျှင်တွေရဲ့ ကျန်းမာသန်စွမ်းမှုကို ထိန်းသိမ်းပေးရာမှာ ဒီဟော်မုန်းတွေက မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်။
အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းနဲ့ Hypothyroidism
ခန္ဓာကိုယ်မှာ အိုင်အိုဒင်းဓာတ် လုံလောက်စွာမရရှိတဲ့အခါ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းက ဟော်မုန်းတွေကို လုံလောက်အောင် မထုတ်လုပ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ဒီအခြေအနေကို "Hypothyroidism" (သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းပါးခြင်း) လို့ခေါ်ပါတယ်။ ခွေးတွေမှာ Hypothyroidism ဖြစ်ပွားမှုက အဖြစ်များလေ့ရှိပြီး အဓိကအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံအားစနစ်က သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကို မှားယွင်းတိုက်ခိုက်တာကြောင့် ဖြစ်တတ်ပေမယ့် အာဟာရဓာတ်ချို့တဲ့မှု၊ အထူးသဖြင့် အိုင်အိုဒင်းချို့တဲ့မှုကလည်း အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကြောင်တွေမှာတော့ Hypothyroidism ဖြစ်ပွားမှုက ရှားပါးပေမယ့် အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ချို့တဲ့မှုကြောင့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပါတယ်။
အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်တတ်တဲ့ အရေပြားဆိုင်ရာ လက္ခဏာများ
Hypothyroidism ကြောင့် ခွေးနဲ့ကြောင်တွေမှာ အောက်ပါအရေပြားပြဿနာတွေကို တွေ့မြင်ရနိုင်ပါတယ်-
- အမွေးကျွတ်ခြင်း (Hair Loss/Alopecia)၊ ခွေးတွေမှာဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဘေးနှစ်ဖက်၊ အမြီး နဲ့ လည်ပင်းတစ်ဝိုက်မှာ အမွေးတွေ ပါးလာပြီး အကွက်လိုက် ကျွတ်တာမျိုး တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ကြောင်တွေမှာလည်း အလားတူ အမွေးကျွတ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ပြသနိုင်ပါတယ်။
-အမွေးအမျှင်များ ခြောက်သွေ့ကြမ်းတမ်းခြင်း၊ အမွေးတွေဟာ တောက်ပမှုမရှိဘဲ ခြောက်သွေ့ပြီး ကြွပ်ဆတ်လာကာ အလွယ်တကူ ကျိုးပဲ့တတ်ပါတယ်။
-အရေပြားခြောက်သွေ့ပြီး အဖတ်လန်ခြင်း (Dry, Flaky Skin)၊အရေပြားဟာ ခြောက်သွေ့ပြီး ဗောက်လိုအဖတ်လေးတွေ ထလာတာမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
-အရေပြားထူထဲပြီး မည်းလာခြင်း (Thickened and Darkened Skin)၊ အထူးသဖြင့် ပွတ်တိုက်မှုများတဲ့နေရာတွေဖြစ်တဲ့ ချိုင်းကြား၊ ပေါင်ခြံလိုနေရာတွေမှာ အရေပြားက ထူထဲပြီး အရောင်ရင့်လာတတ်ပါတယ်။
-အရေပြားပိုးဝင်ခြင်း (Skin Infections)၊ အရေပြားရဲ့ ခုခံအားစနစ် အားနည်းသွားတာကြောင့် ဘက်တီးရီးယား ဒါမှမဟုတ် မှိုပိုးတွေ အလွယ်တကူ ဝင်ရောက်ပြီး အရေပြားယားယံခြင်း၊ အနာဖြစ်ခြင်း၊ အနံ့ဆိုးထွက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။
-အနာကျက်နှေးခြင်း၊အရေပြားမှာဖြစ်တဲ့ ဒဏ်ရာတွေ၊ ထိခိုက်ရှနာတွေက ပုံမှန်ထက် အနာကျက်နှေးကွေးတာကို တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။
ဒီအရေပြားပြဿနာတွေအပြင် အခြားလက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်တက်လာခြင်း၊ နုံးချည့်ခြင်း၊ အအေးဒဏ်မခံနိုင်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းနှေးခြင်း စတာတွေလည်း တွဲဖက်တွေ့ရှိရနိုင်ပါတယ်။
ဘယ်လိုအခြေအနေတွေမှာ အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ချို့တဲ့နိုင်သလဲ။
-အိမ်ချက်အစားအစာများ ကျွေးမွေးခြင်း
အိမ်မှာ ချက်ကျွေးတဲ့ အစားအစာတွေဟာ အာဟာရဓာတ်မျှတအောင် ပြင်ဆင်ဖို့ ခက်ခဲနိုင်ပြီး အိုင်အိုဒင်းဓာတ် ချို့တဲ့သွားနိုင်ခြေ များပါတယ်။
-အရည်အသွေးမပြည့်မီသော အသင့်စားအစာများ
စီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ်တဲ့ အချို့သောခွေးစာ၊ ကြောင်စာတွေမှာ အိုင်အိုဒင်းပါဝင်မှုနှုန်း မလုံလောက်တာ ဒါမှမဟုတ် အိုင်အိုဒင်းပမာဏ မတည်ငြိမ်တာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
-သက်သတ်လွတ်ကျွေးမွေးခြင်း
အသား၊ ငါးတွေမှာ အိုင်အိုဒင်းဓာတ် ကြွယ်ဝစွာပါဝင်တာကြောင့် သက်သတ်လွတ်အစားအစာတွေပဲ ကျွေးမွေးမယ်ဆိုရင် အိုင်အိုဒင်းချို့တဲ့မှု ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပါတယ်။
ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ကုသခြင်း
သင့်အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်လေးတွေမှာ အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ အရေပြားပြဿနာတွေနဲ့ အခြားလက္ခဏာတွေ တွေ့ရှိရပါက တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်နဲ့ အမြန်ဆုံးပြသပြီး စစ်ဆေးမှုခံယူသင့်ပါတယ်။ ဆရာဝန်က သွေးစစ်ဆေးခြင်းအားဖြင့် Hypothyroidism ဟုတ်မဟုတ်ကို အတည်ပြုပေးနိုင်မှာပါ။
ကုသမှုအနေနဲ့ အိုင်အိုဒင်းချို့တဲ့မှုကြောင့်ဖြစ်တဲ့ Hypothyroidism ဆိုရင် တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးကို နေ့စဉ်တိုက်ကျွေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရပြည့်ဝပြီး အိုင်အိုဒင်းဓာတ် လုံလောက်စွာပါဝင်တဲ့ အရည်အသွေးမြင့် အသင့်စားအစာတွေကို ပြောင်းလဲကျွေးမွေးဖို့လည်း အကြံပြုလိုပါတယ်။
နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ဟာ ခွေးလေးတွေ၊ ကြောင်လေးတွေရဲ့ အရေပြားနဲ့ အမွေးအမျှင်ကျန်းမာရေးအတွက် အလွန်အရေးကြီးတဲ့ အာဟာရဓာတ်တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အိုင်အိုဒင်းဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းက Hypothyroidism ကိုဖြစ်စေပြီး အရေပြားခြောက်သွေ့ခြင်း၊ အမွေးကျွတ်ခြင်း၊ အရေပြားပိုးဝင်ခြင်းစတဲ့ ပြဿနာမျိုးစုံကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တာကြောင့် မိမိတို့ရဲ့အချစ်တော်လေးတွေအတွက် အာဟာရမျှတတဲ့ အစားအစာကို ရွေးချယ်ကျွေးမွေးဖို့နဲ့ ကျန်းမာရေးကို အမြဲမပြတ်စောင့်ကြည့်ပေးဖို့ အရေးကြီးကြောင်း တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။