၁၉၉၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ အမေရိကန်ရဲ့ အကြီးဆုံး ဆေးရွက်ကြီးကုမ္ပဏီ (၇) ခုဖြစ်တဲ့ Philip Morris, RJR Nabisco, Lorillard, Liggett, Brown & Williamson, UST နဲ့ American Brands တို့ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် (CEO) တွေဟာ ကွန်ဂရက်ရဲ့ စွမ်းအင်နဲ့ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးကော်မတီရှေ့မှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီး ထွက်ဆိုချက်ပေးခဲ့ကြပါတယ်
ဒီကြားနာပွဲရဲ့ အဓိကရည်ရွယ်ချက်ကတော့ နီကိုတင်းဟာ လူတွေကို စွဲလမ်းစေနိုင်သလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဖြေရှင်းဖို့ဖြစ်ပါတယ် ဒီ CEO တွေဟာ တစ်ဦးချင်းစီ သူတို့ရဲ့ညာဘက်လက်ကို မြှောက်ပြီး ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုခဲ့ကြပြီးနောက်မှာ "ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက ထုတ်လုပ်တဲ့ နီကိုတင်းပါတဲ့ ဆေးလိပ်တွေဟာ မစွဲပါဘူး" လို့ ထပ်ခါတလဲလဲ ငြင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်
ဒီလိုငြင်းဆိုမှုဟာ ဘီလျံနဲ့ချီတဲ့ ဆေးလိပ်သောက်သူတွေရဲ့ လက်တွေ့အတွေ့အကြုံနဲ့ လုံးဝဆန့်ကျင်နေတဲ့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေအပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကလူတွေအတွက် အလွန်အံ့အားသင့်စရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်
တကယ်တော့ ဆယ်စုနှစ်များစွာကတည်းက ဒီဆေးရွက်ကြီးကုမ္ပဏီတွေဟာ နီကိုတင်းရဲ့ စွဲလမ်းစေနိုင်တဲ့ အစွမ်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အတွင်းပိုင်း သုတေသနရလဒ်တွေကို သိရှိပြီးလျှို့ဝှက်ထားခဲ့ကြပါတယ်
သူတို့ဟာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို လစာပေးပြီး လိမ်လည်လှည့်ဖြားတဲ့ သုတေသနတွေ လုပ်ခိုင်းခဲ့သလို၊ ဆေးလိပ်ကို ပေါ့ပေါ့ပါးပါးသောက်သုံးနိုင်တဲ့ ပုံစံမျိုးဖြစ်အောင် ပုံဖော်ဖို့ ကြော်ငြာတွေမှာ ငွေကြေးအမြောက်အမြား သုံးစွဲခဲ့ကြပါတယ် ဒါပေမဲ့ ၁၉၉၄ ခုနှစ် ကြားနာပွဲအပြီးမှာတော့ ကုမ္ပဏီအတွင်း စာရွက်စာတမ်းတွေနဲ့ မှတ်တမ်းအမြောက်အမြား ပေါက်ကြားလာခဲ့ပါတယ်
ပေါက်ကြားလာတဲ့ အချက်အလက်တွေက ကုမ္ပဏီတွေဟာ နီကိုတင်းရဲ့ စွဲလမ်းစေနိုင်တဲ့သဘောကို အစောပိုင်းနှစ်များကတည်းက အတိအကျသိရှိထားတယ်ဆိုတာကို ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ် သူတို့ဟာ နီကိုတင်းရဲ့အာနိသင်ကို ပိုမိုပြင်းထန်စေဖို့အတွက် ဓာတုဗေဒနည်းလမ်းတွေကို အသုံးပြုပြီး "Addiction by design" (ပုံစံရေးဆွဲပြီး စွဲလမ်းစေခြင်း) ကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်ဆိုတာပါ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်
ဒီအချက်အလက်တွေ ပေါ်ထွက်လာပြီးနောက်မှာတော့ အစိုးရနဲ့ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေက တရားစွဲဆိုမှုတွေ အများအပြားလုပ်ခဲ့ပါတယ် အဲဒီအမှုတွေရဲ့ရလဒ်အနေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ ဒေါ်လာဘီလီယံ ရာပေါင်းများစွာ လျော်ကြေးပေးခဲ့ရပြီး ဆေးလိပ်ရောင်းချမှုနဲ့ ကြော်ငြာမှုတွေအပေါ်မှာလည်း ပြင်းထန်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်
ဒါကြောင့် အဲ့ဒီအချိန်က CEO တွေ ကျမ်းကျိန်ပြီး ငြင်းဆိုခဲ့တဲ့ပုံရိပ်ဟာ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ အမြတ်အစွန်းအတွက် လူ့အသက်တွေကို လျစ်လျူရှုခဲ့တဲ့ သမိုင်းဝင် သင်ခန်းစာတစ်ခုအဖြစ် ယနေ့အထိ ကျန်ရှိနေပါတယ်
#knowledge #ဗဟုသုတ #facts #whatthefacts
