Laptop second hand (used) တစ်လုံးဝယ်ယူမည်ဆိုပါက မျက်မြင်အနေအထားအပြင် အတွင်းပိုင်း hardware များ ကောင်းမွန်စွာ အလုပ်လုပ်ခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးရန်အတွက် အောက်ပါ software များကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။
တစ်ခုချင်းစီစစ်ဆေးရန် (Individual Component Testing)
အောက်ဖော်ပြပါ software များသည် laptop ၏ သီးခြားအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုချင်းစီကို အသေးစိတ်စစ်ဆေးရန်ဖြစ်ပါသည်။
၁။ CPU (Processor) စစ်ဆေးရန်
* Cinebench: CPU ၏ performance ကို render လုပ်ပြီး စမ်းသပ်ပေးနိုင်သော software ဖြစ်သည်။ ရမှတ်ကို အခြား CPU များနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။
* Geekbench: CPU ၏ single-core နှင့် multi-core performance ကို အမှတ် (score) ဖြင့် ဖော်ပြပေးသည်။
* Prime95: CPU ကို အချိန်ကြာကြာ အလုပ်ပေးပြီး (stress test) တည်ငြိမ်မှု (stability) နှင့် အပူချိန်ကို စစ်ဆေးရန် အသုံးပြုသည်။
၂။ RAM (Memory) စစ်ဆေးရန်
* MemTest86: Bootable USB မှတစ်ဆင့် RAM ကို အသေးစိတ်စစ်ဆေးနိုင်ပြီး error ရှိမရှိ ရှာဖွေပေးသည်။
* Windows Memory Diagnostic: Windows တွင် ပါဝင်ပြီးသား tool ဖြစ်ပြီး၊ restart ချပြီး RAM ကို စစ်ဆေးပေးသည်။ (Start Menu တွင် "Windows Memory Diagnostic" ဟုရိုက်ရှာနိုင်သည်)။
၃။ Storage (Hard Disk/SSD) စစ်ဆေးရန်
* CrystalDiskInfo: သင်၏ Hard Disk (HDD) သို့မဟုတ် Solid State Drive (SSD) ၏ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ (Health Status)၊ အပူချိန်၊ အသုံးပြုထားသည့် နာရီ စသည်တို့ကို S.M.A.R.T. data ကို အခြေခံပြီး ပြသပေးသည်။ "Good" ဟုပြလျှင် ကောင်းမွန်သောအခြေအနေဖြစ်သည်။
* Hard Disk Sentinel: Storage ၏ ကျန်းမာရေး၊ performance နှင့် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ပြဿနာများကို အသေးစိတ်ဖော်ပြပေးနိုင်သည်။
၄။ GPU (Graphics Card) စစ်ဆေးရန်
* FurMark: Graphics card ကို stress test ပြုလုပ်ပြီး stability နှင့် အပူချိန်ကို စစ်ဆေးပေးသည်။
* 3DMark: ဂိမ်းကစားခြင်းနှင့် ဂရပ်ဖစ်အလုပ်များအတွက် GPU ၏ performance ကို အမှတ် (score) ဖြင့် တိုင်းတာပေးသည်။
* Heaven Benchmark: Graphics card ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို လက်တွေ့ကျကျ စမ်းသပ်နိုင်သော tool တစ်ခုဖြစ်သည်။
၅။ Battery စစ်ဆေးရန်
* BatteryInfoView: Battery ၏ လက်ရှိအားပမာဏ၊ မူလဒီဇိုင်း kapisitas (design capacity) နှင့် လက်ရှိအသုံးခံနိုင်မှု (full charge capacity)၊ cycle count စသည်တို့ကို အသေးစိတ်ဖော်ပြပေးသည်။
* Windows Battery Report:
* Command Prompt (CMD) ကို Administrator အနေဖြင့်ဖွင့်ပါ။
* powercfg /batteryreport ဟုရိုက်ပြီး Enter ခေါက်ပါ။
* Report ကို HTML file အနေဖြင့် save လုပ်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းကို browser ဖြင့်ဖွင့်ဖတ်နိုင်ပါသည်။
ခြုံငုံစစ်ဆေးရန် (Overall System Information and Monitoring)
ဤ software များသည် laptop တစ်ခုလုံး၏ hardware အချက်အလက်များ၊ အပူချိန် နှင့် performance ကို တစ်နေရာတည်းတွင် ကြည့်ရှုနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။
* HWMonitor: CPU, GPU, Storage နှင့် Motherboard တို့၏ အပူချိန် (temperature)၊ fan speed နှင့် voltage များကို real-time ကြည့်ရှုနိုင်သည်။
* Speccy: Laptop တွင် တပ်ဆင်ထားသော hardware အားလုံး၏ အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို (model, manufacturer, etc.) ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြပေးသည်။
* HWiNFO64: အလွန်အသေးစိတ်ကျသော hardware အချက်အလက်များနှင့် real-time monitoring ကို ပြုလုပ်နိုင်သော professional tool တစ်ခုဖြစ်သည်။
အခြားအရေးကြီးသော စစ်ဆေးမှုများ (Software မလိုသော)
* Screen (Display):
* Dead Pixel Test: Dead pixel (အမည်းစက်) သို့မဟုတ် stuck pixel (အရောင်စွဲနေသော အစက်) များရှိမရှိ စစ်ဆေးရန် https://www.eizo.be/monitor-test/ ကဲ့သို့သော website များတွင် အရောင်မျိုးစုံ (အဖြူ၊ အနက်၊ အနီ၊ အစိမ်း၊ အပြာ) ကို မျက်နှာပြင်အပြည့်ပြောင်းပြီး စစ်ဆေးပါ။
* Backlight Bleed: အနက်ရောင်နောက်ခံတွင် မျက်နှာပြင်အလင်းရောင်များ အစွန်းများမှ ယိုစိမ့်နေခြင်းရှိမရှိကို အလင်းအမှောင်ချိန်ညှိပြီး စစ်ဆေးပါ။
* Keyboard & Trackpad:
* Keyboard Tester: https://www.keyboardtester.com/ ကဲ့သို့သော website များတွင် keyboard မှ ခလုတ်အားလုံး ကောင်းမွန်စွာ အလုပ်လုပ်မလုပ် စမ်းသပ်ပါ။
* Trackpad ၏ multi-touch gestures (two-finger scroll, pinch-to-zoom) များကိုပါ စစ်ဆေးပါ။
* Webcam, Microphone & Speakers:
* Windows ၏ Camera app ကိုဖွင့်ပြီး webcam ကိုစစ်ပါ။
* Voice Recorder app ဖြင့် microphone ကိုစစ်ပါ။
* YouTube သို့မဟုတ် အခြား media file များဖွင့်ပြီး speaker အသံထွက်မထွက် နှင့် အသံကွဲခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးပါ။
* Ports & Connectivity:
* USB port များအားလုံး အလုပ်လုပ်မလုပ် USB drive တစ်ခုဖြင့် ထိုးစစ်ပါ။
* HDMI, headphone jack, SD card reader စသည့် port များအားလုံးကို စစ်ဆေးပါ။
* Wi-Fi နှင့် Bluetooth ချိတ်ဆက်ပြီး အလုပ်လုပ်မလုပ် စမ်းသပ်ပါ။
ဤ software များနှင့် စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် သင်ဝယ်ယူမည့် second hand laptop ၏ အရည်အသွေးကို စိတ်ချယုံကြည်စွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။