"အလှမွေးငါးလေးတွေဆီကရနိုင်မယ့် ကလေးများအတွက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဗဟုသုတ"
မိမိ​အိမ်မှာ ငါးလှလေးတွေ မွေးမြူရတာဟာ ရိုးရှင်းတဲ့ ဝါသနာတစ်ခုထက်ပိုပြီး ကလေးတွေအတွက် အဖိုးတန်တဲ့ သင်ယူမှုအခွင့်အလမ်းတွေပါ ပေးနိုင်ပါတယ်။ ငါးကန်လေးတစ်ခုကို ဂရုစိုက်ရတဲ့အလုပ်ကနေစပြီး ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ကလေးတွေဟာ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ (Biodiversity) ရဲ့ အခြေခံသဘောတရားတွေကို လက်တွေ့ကျကျ သင်ယူနိုင်ကြပါတယ်။
'ငါးမွေးကန်လေးကနေ စတင်တဲ့ စူးစမ်းရှာဖွေမှု'
​ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကလေးတွေဟာ သူတို့ငါးမွေးကန်ထဲမှာရှိတဲ့ ငါးအမျိုးအစားတွေကို စတင်စိတ်ဝင်စားလာကြပါလိမ့်မယ်။ ဥပမာ- ရောင်စုံ ဒေါင်း (Guppy) ငါးလေးတွေ၊ အမြီးရှည်တဲ့ ဖိုက်တာ (Betta) ငါးတွေ ဒါမှမဟုတ် ရောင်စုံတက်ထွာ (Color Tetra) လေးတွေရဲ့ ရောင်စုံအသွင်အပြင်ကို ကြည့်ရင်း “ဒီငါးလေးက ဘယ်ဒေသကလာတာလဲ” “ဘာစားတာလဲ” စတဲ့ မေးခွန်းတွေ မေးလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုမေးခွန်းလေးတွေကနေတစ်ဆင့် ကလေးတွေဟာ ငါးမျိုးစိတ်တစ်ခုချင်းစီရဲ့ မူရင်းဇာတိဒေသ၊ နေထိုင်ပုံ၊ အစာစားပုံ စတာတွေကို သိချင်လာပြီး စူးစမ်းချင်စိတ် ပိုမိုမြင့်တက်လာစေပါတယ်။
​ဒီလိုစူးစမ်းလေ့လာမှုကနေ ကလေးတွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ငါးမျိုးစိတ်ပေါင်း ထောင်နဲ့ချီရှိသလို၊ နေရာဒေသအလိုက် ငါးအမျိုးအစားတွေ မတူညီတာကိုပါ သိလာကြပါတယ်။ ဒါဟာ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ (Biodiversity) ရဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ သဘောတရားဖြစ်ပြီး၊ သက်ရှိသတ္တဝါတွေ အမျိုးအမျိုး ကွဲပြားခြားနားကြတယ်ဆိုတာကို လက်ခံနားလည်လာစေပါတယ်။
'ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ (Biodiversity) ဘာကြောင့်အရေးပါတာလဲ'
​ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ (Biodiversity) ဆိုတာဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ သက်ရှိမျိုးစိတ်တွေ၊ ဂေဟစနစ်တွေနဲ့ မျိုးဗီဇတွေရဲ့ ကွဲပြားခြားနားမှုအားလုံးကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ လူသားတွေအတွက် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲက အရေးကြီးပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့...
​အစားအစာနဲ့ ဆေးဝါးများ: ကျွန်တော်တို့ စားသုံးနေတဲ့ အစားအစာတွေနဲ့ ဆေးဝါးတော်တော်များများဟာ သက်ရှိသတ္တဝါတွေနဲ့ အပင်တွေကနေ လာတာပါ။ မျိုးစိတ်တစ်ခု ဆုံးရှုံးသွားရင် အဲဒီထဲကနေ အကျိုးပြုနိုင်တဲ့ အရာတစ်ခု ဆုံးရှုံးသွားနိုင်ပါတယ်။
​ဂေဟစနစ် မျှတမှု: ဂေဟစနစ်တစ်ခုမှာ သက်ရှိမျိုးစိတ်များများရှိလေလေ၊ အဲဒီစနစ်က ပိုပြီးတည်ငြိမ်ပြီး ခိုင်မာလေလေပါပဲ။ ငါးကန်တစ်ခုထဲမှာ ငါး၊ အပင်၊ ဘက်တီးရီးယားစတာတွေ မျှတစွာရှိမှသာ ငါးတွေ ကျန်းမာစွာ ရှင်သန်နိုင်သလိုပါပဲ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း မျိုးစိတ်တွေအချင်းချင်း အပြန်အလှန်အမှီသဟဲပြုနေကြပါတယ်။
​သန့်ရှင်းသောပတ်ဝန်းကျင်: သစ်တောတွေနဲ့ ရေနေအပင်တွေဟာ လေထုကို သန့်စင်ပေးပြီး ရေထုကို စစ်ထုတ်ပေးပါတယ်။ မျိုးစိတ်ပေါင်းစုံပါဝင်တဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုဟာ ကျွန်တော်တို့အတွက် သန့်ရှင်းတဲ့ လေနဲ့ရေကို ထောက်ပံ့ပေးပါတယ်။
​ဒီအချက်တွေကို နားလည်လာခြင်းအားဖြင့် ကလေးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ငါးမွေးကန်လေးကို ထိန်းသိမ်းရုံသာမက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကြီးတစ်ခုလုံးကိုပါ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ဖို့ စိတ်ဓာတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။
'ငါးမွေးကန်လေးကနေတစ်ဆင့် ပိုမိုကြီးမားတဲ့ သင်ယူမှုဆီသို့'
​ငါးမွေးကန်ထဲမှာ ငါးအမျိုးမျိုးကို စနစ်တကျထားရှိတဲ့အခါ ကလေးတွေဟာ ဂေဟစနစ် (Ecosystem) ရဲ့ အခြေခံသဘောတရားကိုပါ သိလာကြပါတယ်။ ဥပမာ- ရေထဲမှာ အပင်လေးတွေ ထည့်ပေးရင် ငါးတွေအတွက် အောက်ဆီဂျင် ပိုရနိုင်သလို၊ ရေထဲက အညစ်အကြေးတွေကိုလည်း လျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်မှုကနေ ကလေးတွေဟာ သက်ရှိတွေဟာ အချင်းချင်း ဘယ်လို အကျိုးပြုနေကြတယ်ဆိုတာကို သိလာပြီး၊ ဂေဟစနစ် မျှတမှု ရဲ့ အရေးပါပုံကို လက်တွေ့ကျကျ နားလည်သွားကြပါတယ်။
​အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် ငါးလှလေးတွေ မွေးမြူခြင်းဟာ ကလေးတွေရဲ့ စူးစမ်းချင်စိတ်ကို နှိုးဆွပေးရုံသာမက ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ (Biodiversity) လိုမျိုး အရေးကြီးတဲ့ သဘောတရားတွေကိုပါ လွယ်ကူတဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ သင်ကြားပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကလေးတွေအတွက် သဘာဝကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်လိုစိတ် ဖြစ်ပေါ်လာစေဖို့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာပြည်မှာ အလှမွေးငါးပြတိုက်ကြီးကြီးမားမားမဖွင့်လှစ်နိုင်သေးတာကြောင့် ကလေးငယ်လေးတွေရဲ့ Biodiversity လေ့လာမှုတွေမှာ အခြားတိုင်းပြည်ကကလေးတွေအတွက် အားနည်းနေနိုင်ပါသေးတယ်။ သို့သော် မိတ်ဆွေတို့အနေနဲ့ မိသားစုအားလပ်ရက်လေးတွေမှာ ကိုယ့်ရဲ့သားသားမီးမီးလေးတွေကို ကိုယ့်အိမ်နားတဝိုက်က အလှမွေးငါးဆိုင်လေးတွေကိုခေါ်သွားပြီး ငါးလေးတွေကိုလေ့လာကြည့်ရှူရင်း မိသားစုအပန်းဖြေရင်းက‌နေ မိမိကလေးတွေကို Biodiversity နဲ့မိတ်ဆက်ပေးနိုင်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့ အလှမွေးငါးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူဆိုင်ရှင်အများစုဟာ အခက်အခဲများစွာကြားမှ ဝါသနာနဲ့ပညာကိုအရင်းခံပြီး လုပ်ကိုင်နေကြသူတွေမို့ မိတ်ဆွေတို့သွားရောက်လည်ပတ်တဲ့အခါ သားသားမီးမီးလေးတွေသိချင်တဲ့ အလှမွေးငါးနဲ့ပတ်သတ်တဲ့ ဗဟုသုတတွေကို စိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ရှင်းပြပေးတက်ကြသူတွေမို့ မိတ်ဆွေတို့ နေထိုင်ရာ အနီးဝန်းကျင်က ငါးဆိုင်းလေးတွေဆီ ကလေးတွေကို ခေါ်သွားပေးလို့ရပါတယ်။
အကယ်လို့မိတ်ဆွေတို့က အားလပ်ရက် မိသားစုနဲ့အတူ Shopping Mall လေးတွေမှာဈေးဝယ်ထွက်ဖြစ်ရင်တော့
ကြုံကြိုက်ခဲ့ရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ Junior Fish Mini Aquarium လေးတွေကိုလာရောက်လည်ပတ်ကြဖို့လည်း ဖိတ်ခေါ်ပါရစေ။ ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဈေးဝယ်စင်တာလေးတွေနဲ့အတူလက်တွဲပြီး လာရောက်လည်ပတ်သူဧည့်သည်တွေ ရေအောက်ဗဟုသုတနှင့်ပတ်သတ်လို့ လေ့လာစရာတခုတိုးအောင် ကြိုးစားဖန်တီးနေတာဖြစ်လို့ အားလပ်ရက် မိသားစုနှင့်အတူ ဈေးဝယ်ထွက်ရင်း ကျွန်တော်တို့ Mini Aquarium လေးတွေကို လာရောက်လည်ပတ်လေ့လာကြဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်ခင်ဗျာ....😍😍😍