"သုံးမည်ရ ဂလက်ဆီ သို့ Messier 74"
နက္ခတ်တာရာလေ့လာသူတွေ အနေနဲ့ နောက်ထပ် စိတ်ဝင်စားလေ့လာစရာ ဂလက်ဆီ တစ်ခု ကတော့ messier 74 လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ဂလက်ဆီဖြစ်ပြီး သူ့ကို NGC 068 နဲ့ phantom galaxy ဆိုပြီးတော့ နောက်ထပ်နာမည်နှစ်ခုထပ်ခေါ်ကြသေးတာကြောင့်နာမည် သုံးခုနဲ့သုံးမည်ရ ဂလက်ဆီတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
Messier 74 ကို ၁၇၈၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလမှာ ပြင်သစ် နက္ခတ္တတာရာပညာရှင် Pierre Méchain က ပထမဆုံး စတင်တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဂလက်ဆီ ဟာ ကျွန်တော်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကနေ အလင်းနှစ် ၃၂ သန်းအကွာမှာ တည်ရှိနေပြီး( Pisces ပါးဆီးစ် /ငါးတာရာ)မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဂလက်ဆီ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။သူဟာ ဂလက်ဆီ အမျိုးအစားများစွာထဲကမှ Spiral galaxy လို့ခေါ်တဲ့ ဝဲဂယက်သဖွယ်ဖြစ်တည်နေတဲ့ လက်မောင်းတံများနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဂလက်ဆီတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသေးတယ်။
တစ်ခုထူးခြားတာက ဒီဂလက်ဆီဟာ ကမ္ဘာကနေ အားကောင်းတဲ့ တယ်လီစကုတ်များနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ နဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် တည့်တည့်မတ်မတ် အနေအထားမှာ တည်ရှိနေတာကြောင့် သူရဲ့ လှပတဲ့ ဝဲဂယက်သဖွယ်ဖြစ်တည်နေတဲ့ လက်မောင်းတံများကို အပြည့်အဝမြင်နိုင်မယ့် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဂလက်ဆီတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
Messier 74 ကို ပညာရှင်တွေက "Grand Design Spiral Galaxy" အမျိုးအစားအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူ့မှာ အလွန်ရှင်းလင်းပြီး တိကျလှပတဲ့ ခရုပတ်ပုံလက်မောင်းနှစ်ခု ရှိနေလို့ပါပဲ။
ဒီဂလက်ဆီဟာ ကြယ်အသစ်တွေ အများအပြား မွေးဖွားရာနေရာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ နက္ခတ်တာရာ ပညာရှင်တွေဟာ ကြယ်တွေ ဘယ်လိုဖြစ်ပေါ်လာတယ်၊ ဘယ်လိုအသက်ရှင်သလဲဆိုတာကို လေ့လာဖို့ Messier 74 ရဲ့လက်မောင်းတွေကို သုံးပြီး သုတေသနလုပ်လေ့ရှိပါတယ်။
လောလောဆယ်ခန့်မှန်းချက်တွေအရ သူ့မှာ ကြယ်စင်စုပေါင်း ၁၀၀ ဘီလျံလောက်နဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပြီး သူ့ရဲ့စုစုပေါင်းအချင်းဟာ အလင်းနှစ် ၉၅၀၀၀ ခန့်ရှိတာကြောင့် ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်ရာ Milkyway ဂလက်ဆီကြီးနဲ့ အရွယ်အစားသိပ်မကွာတဲ့ ဂလက်ဆီတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အောက်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ပုံတွေကတော့NASA နာမည်ကျော် တယ်လီစကုတ် နှစ်ခုဖြစ်တဲ့ Hubble space telescope နဲ့ James Webb space telescope နှစ်ခုကနေ လေ့လာထားဖူးသမျှ ဓာတ်ပုံနှစ်ပုံကို ပေါင်းစပ်ပြီးဖန်တီးထားတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဓာတ်ပုံမှာတော့ အင်မတန်မှ လှပတဲ့ သူ့ရဲ့လက်မောင်းတံတွေဆီကနေထွက်လာတဲ့ ပုံမှန်အလင်း ( visible light ) / အနီအောက်ရောင်ခြည် ( Infrared ) တွေကို ထောက်လှန်းပုံရိပ်ဖမ်းနိုင်တဲ့ ကင်မရာများကို အသုံးပြု ဖမ်းယူရိုက်ကူးထားတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
Messier 74 ထဲမှာ အခုထိ Supernovae လို့ခေါ်တဲ့ ကြယ်ကြီးတွေ ပေါက်ကွဲတာကို သုံးကြိမ် မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ SN 2002 ap, SN 2003 gd နဲ့ SN 2013ej တို့ ဖြစ်ပြီး၊ ဒီလိုဖြစ်စဉ်နဲ့ Messier 76 ဂလက်ဆီ တွေကို လေ့လာခြင်းကလည်း ကျွန်တော်တို့လူသားတွေ ကို ကြယ်စင်တွေရဲ့ သက်တမ်းနဲ့ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုတွေကို နားလည်ဖို့ ကူညီပေးနေပါသေးတယ်။