Martin Scorsese ရဲ့ ၁၉၉၇ ခုနှစ်က အော်စကာဆန်ခါတင်ခံရတဲ့ “Kundun” ရုပ်ရှင်ကို ဒီနှစ် Tribeca Film Festival မှာ ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့ကပြသခဲ့ပါတယ်။
နောက်ပြီး ဒီပွဲကို Martin Scorsese ကိုယ်တိုင်တက်ရောက်ခဲ့တယ်လို့လည်းသိရပါတယ်။
“Kundun” ဆိုတဲ့ ရုပ်ရှင်က ဝေဖန်သူတချို့ဆီက သာမန်အဆင့်လောက်နဲ့ အကဲဖြတ်ခံရပြီး၊ ဆုကြီးတွေလည်းရခဲ့တာမျိုးမရှိပါဘူး။ နောက်ပြီး ဒီဇာတ်ကားရဲ့ နှစ်နှစ် အလိုက “Casino” လို ဇာတ်ကားမျိုး မျှော်လင့်ခဲ့ရတဲ့ ပရိသတ်တွေကိုလည်း စိတ်ပျက်ခဲ့ရပါတယ်။
“Kundun” က ဒလိုင်းလားမား (၁၄ ယောက်မြောက်) ရဲ့ ဘဝနဲ့ တရုတ်ဖိအားတွေ ကြီးထွားလာချိန်မှာ တိဘက်ကို ဦးဆောင်ဖို့ ကြိုးစားမှုတွေကို ပြသထားတဲ့ ဇာတ်ကားဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဇာတ်ကားမှာ တွေးစရာတွေအများကြီးပါဝင်ခဲ့သလို နိုင်ငံရေးတွေမှာ အငြင်းပွားမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်အစိုးရဟာ ဒလိုင်းလားမားကို ခွဲထွက်ရေးသမားနဲ့ နိုင်ငံရေးခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် မြင်တာမို့ ဒီရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်မှုကို ဒေါသထွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ ၁၉၉၆ မှာ Scorsese က ရိုက်ကူးမှုစတင်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းထွက်လာတာနဲ့ Disney (ရုပ်ရှင်ဖြန့်ချိသူ) ကို တရုတ်သံရုံးက ဆက်သွယ်ခဲ့ပြီး ဒီရုပ်ရှင်က တရုတ်ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာကို စော်ကားတယ်လို့ စွပ်စွဲပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ခဲ့တယ်။
The New York Times နဲ့ အင်တာဗျူးမှာ Disney ရဲ့ CEO Michael Eisner ရဲ့ ပြောကြားချက်အရ “တရုတ်မှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စီးပွားရေးအားလုံး တစ်ညတည်းနဲ့ ရပ်တန့်သွားတယ်” လို့ ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ Scorsese ကိုယ်တိုင်လည်း ဒီရုပ်ရှင်ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံထဲ ဝင်ခွင့်ပိတ်ပင်ခံထားရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
၁၉၉၈ မှာ Eisner က တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် Zhu Rongji နဲ့ တွေ့ဆုံပြီး ရုပ်ရှင်ကို ရုံတင်ပြသဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် “သတင်းဆိုးက ရုပ်ရှင်ကို ရိုက်လိုက်ပြီ၊ သတင်းကောင်းက ဘယ်သူမှ မကြည့်ဘူး” လို့ ပြောခဲ့တာတွေရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ကိစ္စတွေက ဒီမှာ မပြီးခဲ့ပါဘူး။ တရုတ်က Disney ကို ဖိအားဆက်ပေးပြီး တရုတ်ရုပ်ရှင်နှစ်ကားရဲ့ ဖြန့်ချိခွင့်ကို ဝယ်ယူဖို့နဲ့ “Mulan” ကို ဥရောပမှာ မြှင့်တင်ဖို့ တရုတ်ဖျော်ဖြေရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ငှားရမ်းခိုင်းခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် “Kundun” ဆိုတဲ့ ဒီရုပ်ရှင်ကို ၂၇ နှစ်ကြာသွားတဲ့အထိ Disney မှာ ပြသခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့သလို ဘယ် Platform မှာမှ Blue Ray တို့ အကြည် Version မျိုးတို့နဲ့ ယနေ့ အချိန်အထိ ထုတ်လွှင့်တာမျိုးတွေလည်းမရှိခဲ့ပါဘူး။