၁၉၆၄ခုနှစ်မှာ ကောနဲလ် (Cornell) တက္ကသိုလ်က ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ပညာရှင် ဂျွန်ဝဲလ်စ် (John Wells) က သန္တာကောင်ရဲ့ ကြီးထွားရစ်တွေကို ကြည့်ပြီး လွန်လေပြီးသော ကမ္ဘာရဲ့ တရက်ကြာချိန်ကို ဖော်ထုတ်ဖို့ အကြံရခဲ့တယ်။ သူက ယနေ့ခေတ် သန္တာရဲ့ ကြီးထွားရစ်တွေကို အရင်လေ့လာတယ်။ ပြီးနောက် လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် သန်း ၄၃၀ခန့်၊ ဆိုင်လော်ရီယန် ယုဂ်တုန်းက ကတော့တွန့်သန္တာ (rugose coral) ရုပ်ကြွင်း ရဲ့ ကြီးထွားရစ်တွေကို ရေတွက်တယ်။ အဲဒီ့သန္တာက ပါမီယန်ယုဂ်အဆုံးပိုင်း (လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်း ၂၅၀) တည်းက မျိုးသုဉ်းသွားပါပြီ။ သူ့မှာက နှစ်စဉ် အရစ်ကြီး နှစ်ခုကြားမှ နေ့စဉ် အရစ်ငယ် ၄၀၀ ခန့် တွေ့ရပါတယ်။ ကမ္ဘာဟာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့ အမျှ ဝင်ရိုးပေါ် လည်နှုန်း နှေးသွားမှာဆိုတော့၊ နှစ်တစ်နှစ်ရဲ့ ရက်တွေကလည်း တိုးလာရမယ်ကိုး။ “ဝဲလ်စ်”က ဂျူရပ်ဆစ် ယုဂ်က နှစ်သန်း ၁၈၀ သက်တမ်းရှိတဲ့ သန္တာမာ ရုပ်ကြွင်းရဲ့ နေ့စဉ်အရစ်တွေကို ရေတွက် ပြန်တယ်။ ဒီသန္တာမျိုးနွယ် ကတော့ ယနေ့ထိ ရှိနေတဲ့ သန္တာ အမျိုးအစားပေါ့။ မှန်းထားတဲ့အတိုင်းပဲ။ သူ့မှာကျတော့ အရစ် ၃၇၇ ခု တွေ့ရပါသတဲ့။
ဆိုင်လော်ရီယန် ယုဂ်တုန်းက အဲဒီ့ သန္တာ အသက်ထင်ရှားရှိခဲ့ချိန်မှာ တနှစ်မှာ ရက် ၄၀၀ ရှိတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ တစ်နှစ်မှာ ၈၇၆၀ နာရီ ရှိတယ်ဆိုတော့ အဲဒီ့တုန်းက တရက်ဟာ ၂၂နာရီ ပဲ ရှိမှာပါ။ ဒိုင်နိုဆောတွေ ကျက်စားခဲ့တဲ့ ဂျူရပ်ဆစ် ယုဂ်မှာကျတော့ ၂၃နာရီ ဖြစ်သွားပြီပေါ့။ နှစ်သန်း ရာချီတဲ့ ရှေးပဝေသဏီမှ သန္တာကောင်လေးတွေက ရှေးဦးကမ္ဘာရဲ့ ပြက္ခဒိန်တွေ ဖြစ်နေလိမ့်မယ်လို့ ဘယ်သူက မျှော်လင့်ခဲ့မှာလဲ။ ကြယ်တွေကို ကြည့်တဲ့ နက္ခတ္တဗေဒ ခန့်မှန်းချက်တွေကို ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းက သက်သေပံ့ပိုးမယ်လို့ ဘယ်သူ စဉ်းစားမိမှာလဲ။ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေဟာ သက်ရှိရဲ့ ရုပ်ပုံကို အပေါ်ယံ ပုံသဏ္ဌာန်လောက်သာ ဖော်ပြနိုင်မယ့် အကြမ်းထည် အထောက်အထား မဟုတ်ပါဘူး။ ရုပ်ကြွင်းတွေက အရည်အသွေးသာ ကောင်းရင် သဘာဝတရား ရဲ့ အဖိုးတန် ရှေးဟောင်း ပစ္စည်းလေးတွေပါပဲ။ ကျွန်တော်တို့မှာ ဒီအထောက်အထားတွေကို ကြည့်တတ်ဖို့ နည်းစနစ်နဲ့ နည်းပညာ ရှိဖို့ပဲ လိုတာပါ။
-----
အထက်ပါ ဆောင်းပါးကို Wordpress မှာလည်း ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။
သန္တာကောင်ပေါ်က ကမ္ဘာဦးပြက္ခဒိန် |
https://kyawzwarlynnpublicatio....ns.wordpress.com/...
ကိုးကား
-----
1. British Geological Survey. (2021, August 2. Corals – British Geological Survey. https://www.bgs.ac.uk/.../foss....ils-and-geological..
2. Changes in length of a day | Silurian Reef | The Field Museum. https://silurian-reef.fieldmus....eum.org/narrative/46
#ပြီး