ကလပ်အင်္ကျီအတုဝတ်ဆင်တဲ့ ပရိသတ်များ အပြင်းအထန် သတိပေးခြင်းခံလာရ
====================

ကျန်းမာရေးကျွမ်းကျင်များက အားကစားဝတ်စုံအတုဝတ်ဆင်မှုက အလွန်အန္တရာယ်များကြောင်း ပြောကြားကာ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ အင်္ကျီတု ဝတ်ဆင်နေတဲ့ ဘောလုံးပရိသတ်များကို အပြင်းအထန် သတိပေးလာပါတယ်။
ဘောလုံးကလပ်များရဲ့ တရားဝင် အင်္ကျီများရဲ့ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမှုနှင့်အတူ ဘောလုံးပရိသတ်များဟာ ဈေးနှုန်းသက်သာတဲ့ ဂျာစီတုများကို အားပြု ဝတ်ဆင်လာနေကြပါတယ်။
အချို့ပရိသတ်များမှာ ငွေကြေးတတ်နိုင်ပေမယ့်လည်း တရားဝင် ရောင်းချတဲ့ အင်္ကျီအား ဝယ်ယူရန် လက်လှမ်းမမီမှုကြောင့် အင်္ကျီတု ဝတ်ဆင်နေရပါတယ်။ တဖက်မှာ အားကစားဝတ်စုံတု ဈေးနှုန်းနှင့် အစစ်ဈေးနှုန်းအကြားတွင် ကြီးမားတဲ့ ဈေးနှုန်းကွာဟချက် ရှိနေပါတယ်။
ဥပမာဆိုရလျှင် ယူနိုက်တက်ရဲ့ တရားဝင် ဂျာစီဈေးနှုန်းမှာ ၈၅ ပေါင်အထိ ကျသင့်ပြီး အရည်အသွေးကောင်းမွန်တဲ့ အတုကို ၁၅ ပေါင်နှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်။
ယင်းသို့ အတု ဝယ်ယူမှုကြောင့် ငွေကြေးများစွာ ချွေတာနိုင်ပေမယ့်လည်း တဖက်တွင် အတုဝတ်ဆင်မှုက ကျန်းမာရေးအတွက် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုလည်း ရှိနေပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူများဟာ ဂျာစီတု ဝတ်ဆင်မှုကြောင့် ပရိသတ်များရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် ကြီးမားတဲ့ ဆိုးကျိုး ရရှိလာနိုင်ကြောင်း ထောက်ပြလာကြပါတယ်။
Trading Standards မှ လူးဝစ်ဘက်စ်တာစကော့က "ဒီဝတ်စုံတွေကို ဘယ်လို ထုတ်လုပ်ထားသလဲ မသိပါတော့ ကျန်းမာရေးအတွက် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ သေချာတာကတော့ ထုတ်လုပ်မှု အရမ်းညံ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အစစ်အတိုင်းပဲ။ ခရစ္စမတ်ရောက်ခါနီးချိန်၊ နေထိုင်စရိတ်ကြီးမားလာမှုက စားသုံးသူအနေနဲ့ ဈေးနှုန်းသက်သာတဲ့ အရာတွေကို ရွေးချယ်ဖို့ တွန်းအားပေးနေသလို ဖြစ်နေတယ်"လို့ ဆိုသွားပါတယ်။
Anti-Counterfeiting Group မှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ခလိုးလောင်းက ဝတ်စုံတုများမှာ အလျင်အမြန် ထုတ်လုပ်ထားခြင်းဖြစ်ရာ ဝတ်ဆင်သူများအတွက် ဆိုးကျိုးရှိနေကြောင်းလည်း သတိပေးသွားပါတယ်။
သူမက "ဝတ်စုံတုက ယားယံခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ဒီထက် ဆိုးတာတွေတောင် ဖြစ်စေနိုင်တယ်။ အထူးသဖြင့် အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အဆိပ်အတောက် သို့မဟုတ် ဆိုးဆေးတွေကို သုံးထားရင် ပိုလို့တောင် ဆိုးလာနိုင်တယ်"လို့ ဆိုသွားပါတယ်။
ကမ္ဘာတလွှား ဘောလုံးဝတ်စုံတုတွေကို အဓိက ထုတ်လုပ်ဖြန့်ချိရောင်းချနေတာက တရုတ်စက်ရုံတွေပါ။
ဝတ်စုံတုများ ထုတ်လုပ်ရာတွင် အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဓာတုပစ္စည်း ပါဝင်ခြင်းရှိ/မရှိ သက်သေအထောက်အထား ရှိသလားလို့ မေးမြန်းလာချိန်တွင် သူမက "ထုတ်ကုန်ထဲမှာ ဘာတွေ ထည့်သွင်းထားသလဲဆိုတာ နောက်ကြောင်းပြန်လိုက်ဖို့ အရမ်းခက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့အရာတွေက အန္တရာယ်ရှိတယ်ဆိုတာ မြင်နိုင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့က ဘာစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းကိုမှ လိုက်နာပြီး ထုတ်လုပ်ထားတာ မရှိဘူး။ ထုတ်လုပ်ရာမှာ အစစ်ထုတ်လုပ်သူလို စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ ချည်နှောင်ခံထားရတာမျိုး မရှိပါဘူး"လို့ ဆိုသွားပါတယ်။
ဗြိတိန်တွင် ဝတ်စုံတု ဝယ်ယူမှုက တရားမဝင် မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဝတ်စုံတု ရောင်းချမှုကတော့ တရားမဝင်ပါဘူး။ ဝတ်စုံတု ရောင်းချကြောင်း တွေ့ရှိပါက ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ်အပြင် ဒဏ်ငွေ အကန့်အသတ်မဲ့ ချမှတ်ခံရနိုင်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ဇွန်လတုန်းက ဂျာမနီတွင် ကျင်းပတဲ့ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာတော့ ပရိသတ်များကို ဝတ်စုံတု ဝတ်/မဝတ်စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ဘောလုံးပရိသတ်များကို အရေးပါတဲ့ ခရီးသွားလာရေးနေရာတို့မှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ပါတယ်။
တဖက်တွင် ကလပ်များကလည်း ကိုယ့်ပရိသတ်ကို ဝတ်စုံစစ်ဝတ်ဆင်ရေး စည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ကိုင်တွယ်လာကြတာ တွေ့ရပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတုန်းက ရှက်ဖီးလ်ဝင်းနက်စ်ဒေးဟာ ဝတ်စုံတု ဝတ်ဆင်တဲ့ ပရိသတ်ကို ကွင်းအတွင်းမှ နှင်ထုတ်သွားမယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဝတ်စုံတုအား အမည်နှင့် ကျောနံပါတ် ဆေးရိုက်ပေးသွားမှာ မဟုတ်ကြောင်းလည်း ကြေညာသွားပါတယ်။